صادرات ضمني يارانه حامل هاي انرژي در ايران (1395-1387)

Implicit Exports of Energy Carriers’ Subsidies in Iran

گاهي اوقات، تجديد در ساختار اقتصاد، مي تواند صرفه جويي قابل توجهي را در مصرف انرژي ايجاد نمايد؛ اما هر تجديد ساختاري با هزينه همراه است كه گاهي اين هزينه ها، منافع كاهش مصرف انرژي را از بين مي برد. با توجه به اين مهم، سوال اصلي مطرح در اين مقاله، بررسي ميزان صادرات ضمني يارانه حامل هاي انرژي است. از اين رو، در اين پژوهش، مصرف حامل هاي انرژي در ايران بررسي مي شود. بدين منظور، با استفاده از الگوي داده - ستانده و جدول داده - ستانده سال 1390 مركز آمار ايران و سنجش خالص صادرات محتواي انرژي كالاها و خدمات، با استفاده از رويكرد شكاف قيمتي، ميزان صادرات يارانه ضمني انرژي، براي دوره زماني -1387-1395 ، براساس سبد كالاي مصرفي، به قيمت سال پايه 1383 محاسبه شده است. نتايج نشان مي دهد كه، بيشترين اثرات رفاهي ناشي از هدفمند سازي يارانه ها و افزايش قيمت حامل هاي انرژي، هزينه هاي توليد در بخش صنعت را متاثر كرده و بخش عظيمي از يارانه حامل هاي انرژي، به صورت ضمني صادر گرديده است. در واقع، يارانه انرژي همچون يك كالاي صادراتي، در جهت تامين منبع درآمدي براي قشر توانمند جامعه عمل كرده است. به اين ترتيب، يكي از نقش هاي يارانه انرژي در كشور ما ارزآوري است كه امكان واردات انواع كالاها و خدمات به كشور را فراهم مي كند.

Sometimes, economic restructuring can cause the significant conservation of energy. However, any restructuring has specific costs, which may eliminate the benefits of reducing energy consumption. This article aims to measure the implicit exports of energy carriers’ subsidies. To this end, the consumption of energy carriers in Iran is briefly investigated. The implicit exports of energy subsidies are calculated using the input-output table in 2011 (prepared by Statistical Center of Iran) over the period 2008-2016. To do this, the net exports of energy content of goods and services are determined by the price gap approach based on the consumption basket at 2004 prices. The results show that the production costs in the industrial sector has been influenced by welfare effects resulting from targeted subsidies and rising energy carriers’ prices, and a large portion of energy carrierschr('39') subsidies has been implicitly exported. Indeed, energy subsidy as an exporting good has served as a source of income for the rich. Thus, one of the roles of energy subsidy in Iran is to provide foreign exchange, which makes it possible to import all kinds of goods and services to the country.