مخارج دولت و رشد منطقه اي در ايران (رهيافت اقتصاد سنجي فضايي)

(Government Expenditure and Regional Growth in Iran (Spatial Econometrics Approach

تحقيق حاضر، كوششي در جهت بررسي تاثير مخارج مصرفي دولت بر رشد منطقه اي در ايران مي باشد. رابطه مخارج دولتي و رشد اقتصادي، يكي از مباحث شناخته شده در ادبيات اقتصادي است. با توجه به اينكه يكي از مشكلات كشورهاي در حال توسعه، عدم دستيابي به رشد مطلوب و پايدار اقتصادي است و اين موضوع، نه تنها ايجاد مشكلات اقتصادي مانند ركود و بيكاري را موجب مي شود، بلكه مشكلات فرهنگي، سياسي و اجتماعي را نيز در پي خواهد داشت. اقدامات سياسي تثبيت اقتصادي دولت، مي تواند عاملي در جهت كم كردن شكاف بين مسير محصول بالقوه و محصول تحقق يافته و حفظ محصول تحقق يافته در نزديكي سطح بالقوه آن باشد. يكي از مباحث مهم در زمينه برنامه ريزي منطقه اي، بررسي و شناخت نابرابري هاي مناطق جغرافيايي در ابعاد گوناگون است. در مقاله حاضر، با استناد به اطلاعات و آمار موجود، بر اساس برآورد مدل هاي رگرسيوني رابطه بين مخارج دولت و رشد منطقه اي با به كارگيري داده هاي منطقه اي مركز آمار در دوره (1396-1380) با استفاده از روش اقتصاد سنجي فضايي تبيين مي شود. در انجام محاسبات، از نرم افزار Excel و نرم افزار R استفاده شده است. اين پژوهش، در پي توضيح رشد مناطق مختلف با استفاده از مخارج دولت است، كه اولا، آيا مخارج دولت، بر رشد مناطق، اثر معني داري دارد؟ و ثانيا، آيا اين مناطق با گذشت زمان، از لحاظ رشد اقتصادي، همگرا مي شوند؟ به عبارتي، مخارج دولت باعث تشديد واگرايي يا همگرايي منطقه اي در كشور شده است؛ نتايج حاصل از اين تحقيق، بيان كننده اثر منفي مخارج مصرفي دولت، رشد جمعيت و سرمايه انساني بر رشد منطقه اي در ايران، و معناداري متغير وابستگي فضايي، نشان دهنده آثار مثبت سر ريز ناشي از رشد اقتصادي در مناطق مي باشد.

This study attempts to investigate the effect of government spending on regional growth in Iran. The relationship between government spending and economic growth is one of the well-known topics in economic literature. One of the problems of developing countries is the failure to achieve sustainable economic growth, which not only causes economic problems such as recession and unemployment, but also cultural, political and social problems. The government economic stabilization policies can be used to narrow the gap between the potential and realized product and to maintain the product near its potential level. One key issue in the field of regional planning is to study and understand the geographical inequalities in different dimensions. In this paper, using the spatial econometric method, the relationship between government spending and regional growth is estimated by applying the regional data of Statistical Center of Iran during 2001-2017, and Excel and R software’s are used to perform the calculations. This study seeks to explain the growth of different regions using government spending, and to answer these questions: Does government spending have a significant effect on growth in the regions? Do the regions converge in terms of economic growth over time? The results indicate the negative effect of government spending, population growth and human capital on regional growth in Iran. In addition, the statistical significance of spatial correlation coefficient indicates the positive diffusion effects of regional economic growth.