كليدواژه :
ضرر , غرر , قمار , فقه اماميه , بازار اوراق بهادار , بورس‌بازي (سفته‌بازي)
چكيده فارسي :
سفته‌بازي (بورس‌بازي) فعاليتي است كه طي آن يك معامله‌گر با خريد و فروش دارايي در افق زماني كوتاه‌مدت، به دنبال كسب سود سريع ناشي از تغييرات و نوسانات قيمتي دارايي است. در طول تاريخ بازارهاي مالي از يك سو، بورس‌بازان را مقصران اصلي ايجاد حباب‌هاي سفته‌بازانه و نوسانات قيمتي شديد در بازارهاي مالي مي‌دانند و از سوي ديگر نقش بورس‌بازان را بخاطر افزايش نقدشوندگي، كارايي و ظرفيت تحمل ريسك در بازار، مفيد و ضروري مي‌دانند.
هدف نوشتار پيش رو بررسي تطبيقي بورس‌بازي با فرض عدم دستكاري بازار و عدم استفاده از اطلاعات نهاني با موازين شريعت اسلام است؛ از اين رو ابتدا به روش اسنادي موضوع‌شناسي جامعي از بورس‌بازي ارائه شده، درگام بعد شبهات فقهي مرتبط با بورس‌بازي_ يعني اكل مال به با طل، صوري، قماري، غرري و ضرري بودن_تشريح شده، سپس به روش توصيفي_ استنباطي و گروه كانوني، به اين شبهات پاسخ داده شده است. يافته‌هاي پژوهش بيانگر آن است كه با توجه به اطلاقات و عمومات آيات شريفه قرآن و دلالت روايات مختلف، بورس بازي با فرض عدم دستكاري و عدم استفاده از اطلاعات نهاني، مصداق بيع محسوب شده و از نظر شرعي صحيح است و شبهه‌هاي مطرح شده، وارد نيست؛ البته اگر اين نوع بورس‌بازي به شكل گسترده در بازارهاي مالي رواج يابد مي تواند سبب ضررهايي چون نوسانات شديد و بروز حباب هاي قيمتي گردد كه به انسجام و يكپارچگي بازارهاي مالي آسيب خواهد زد.
چكيده لاتين :
Speculation in securities market is an activity in which the trader with buying and selling securities in short horizon, intend to obtain the capital gain raised on price volatility.
There are pros and cons for speculation. Some benefits of speculation include: increasing liquidity and efficiency in financial markets, decreasing price volatility, and increasing acceptance of risk. Along with the advantages mentioned, if speculative transactions extensively are developed in financial markets, such deals may cause to raise excess price volatility and speculative bubbles.
In this research, at first by the method of library studies, dimensions of speculation include definition, types, effects, and … are studied. in the next step, sharia rules related to speculation have been extracted that include Gharar, Dharar, Tadlis, Akl al Mal Bil Batil, Ihtikar, and … and by the method of multi-level Ijtihad , these extracted sharia rules are analyzed and adapted with speculative transactions. It is noted in this research speculation is studies assuming no market abuse such as manipulation and inside trading.
