معامله كالا به نرخ روز در خرده‌فروشي‌ها؛ بررسي اخلاقي و فقهي

Selling at the Market Price in Retailers: Ethical and Islamic Jurisprudential Study

در اين مقاله بعد از طرح يك مسأله از شاخه اخلاق كاربردي تجارت و اشاره به پيشينه عام آن، ادعا شده كه لزومي ندارد خرده‌فروشان كالا را به قيمت خريد محاسبه كنند، بلكه آنها حق دارند و حتي گاهي واجب است دارايي خود را به نرخ روز به فروش برسانند. در بيان ادله موافق، ابتدا با تعريف دارايي و ملاك ارزش اقتصادي سعي شده تا اثبات شود كه اگر خرده‌فروش دارايي‌اش را به قيمت سابق محاسبه كند، متضرر مي-گردد. در مرحله بعد به سه اصل وجوب حفظ مال، لاضرر و قاعده طلايي استدلال شده تا اثبات شود كه كاسب از نظر اخلاقي حق دارد كالا را به قيمت روز بفروشد، حتي ادعا شده بنا بر حكم قاعده طلايي و استفاده از حق سرمايه‌گذاري فرد مي‌تواند تحت شرايطي بدون فرض ضرر، از فروش كالا به نرخ روز سود اضافي كسب كند. در تبيين استدلال‌هاي مخالف فرض گران‌فروشي و غبن در اين نوع محاسبه قيمت مردود اعلام مي‌شود. البته با تمسك به اصل ايثار در اخلاق اسلامي بيان شده كه خوب است در صورت‌هاي خاص خرده‌فروش جنسش را به قيمت سابق بفروشد اما الزامي ندارد و بلكه گاهي منع مي‌شود. دو نقد ديگر از مخالفين با تمسك به اصل زهد و انصاف بيان و پاسخ داده مي‌شود. اين مسأله از حيث اخلاقي بررسي شده و ارتباطي به جنبه حقوقي آن ندارد. روش پژوهش غير از استدلال‌هاي عقلاني، تمسك به دلايل نقلي اسلامي را نيز شامل مي‌گردد. گاهي از احكام فقهي موافق اخلاق، به عنوان شاهد استفاده مي‌شود.

In this paper, after explaining a problem of the business ethics and referring to its general history, it is claimed that retailers do not have to sell goods according to the price of the time of buying, but they have the right to sell their goods at the price market. After the definition, of the property and the economic value, three principles have been used to proof of the claim: 1. necessity of preservation of property, 2. la zarar (لاضرر), and 3. Golden Rule. Finally, in explaining the opposition's arguments like self-sacrifice in Islamic ethics, have been concluded that it is good to sell according to a former price, but it does not obligatory. Two other arguments of the opposition are the principles of asceticism (zohd) and justice. The method of study except rational reasoning is use of the Islamic traditions. We argue from Islamic jurisprudence theories some times.