مروري بر علل بوم‌شناختي پديده زوال بلوط در جنگل‌هاي ايران

در اين پژوهش به بررسي كليه مقالاتي كه درباره پديده زوال بلوط در جنگل‌هاي ايران به چاپ رسيده است، پرداخته شد. بر اين اساس، 112 مقاله در 51 نشريه بررسي شد و اطلاعات ارائه‌شده در هر مقاله، تحليل و درنهايت جمع بندي شد. بيشترين سهم مقالات (87 درصد) مربوط به بلوط ايراني (Quercus brantii Lindl.) بود. براساس نتايج، بيشترين تمركز مطالعات درباره آفات و بيماري هاي مسبب زوال درختان بلوط بود. بين ويژگي هاي كمّي درختان و زوال، نتايج متناقض به دست آمد. درباره ارتباط زوال با ويژگي‌هاي توده، تنها نتايج در دو مورد كپه اي بودن الگوي پراكنش درختان زوال يافته و رابطه مستقيم تراكم درختان با زوال درختان داراي قطعيت بود. درباره ارتباط مشخصه هاي فيزيوگرافي و زوال درختان، يافته ها در بيشتر موارد متناقض بود. نتيجه قطعي درباره رابطه زوال با ويژگي هاي خاك اين بود كه زوال درختان در خاك هاي كم عمق بيشتر از خاك هاي عميق است. در بخش اقليمي، كاهش بارش و افزايش مقادير پارامترهاي اقليمي دماي هوا، سرعت باد، تشعشع خورشيدي، تبخير، تعرّق و گردوغبار سبب افزايش احتمال زوال درختان يا تشديد اين پديده شده است. همچنين، مشاركت بيشتر مردم محلي براي رويارويي با زوال و تقويت وضع اقتصادي آن ها در مطالعات مختلف تأكيد شده است. به استناد منابع، به كارگيري بانكت به همراه قرق منطقه و برش شاخه هاي خشكيده به احتمال فراوان سبب كندتر شدن روند زوال در درختان خواهد شد. درمجموع، پژوهش‌هاي موجود دلالت بر دو ويژگي مهم پديده زوال شامل چندبعدي و پيچيده بودن و پراكنده‌پژوهي داشتند. همچنين، ‌به‌نظر مي‌رسد با گذشت زمان، گستره مناطق درگير با اين پديده افزايش يافته و جاي خالي برخي پژوهش‌هاي ضروري درباره اين پديده احساس مي‌شود.