مدل‌سازي علّي ارتقاي سلامت اداري در گمرك جمهوري اسلامي ايران

سازمان گمرك جهاني در راستاي ارائه راهبردهايي براي ارتقاي سلامت اداري در گمركات جهان، اقدام به تصويب بيانيه‌هاي متعددي نموده است كه مهمترين و برجسته‌ترين آن، »بيانيه تجديدنظر شده آروشا « است. از آنجايي كه تبيين‌كنندگان بيانيه آروشا تاكيد داشته‌اند كه مؤلفه‌هاي ذكر شده در اين بيانيه، مي‌بايستي بر اساس شرايط هر كشور و درجه توسعه‌يافتگي اقتصادي آن مورد نظر قرار گيرد؛ اين پژوهش به دنبال ارائه مدلي علّي براي ارتقاي سلامت اداري در گمرك جمهوري اسلامي ايران است. در اجراي اين پژوهش، از روش پيمايشي با استفاده از معادلات ساختاري استفاده گرديد. جامعه آماري كليه ناظران و بازرسان سازمان بازرسي كل كشور (كه نظارت بر گمرك را انجام مي‌دهند) به تعداد 1200 نفر هستند. براي تعيين حجم نمونه از روش نمونه‌‌گيري تصادفي طبقه‌اي متناسب و براي برآورد حجم نمونه از فرمول كوكران استفاده شد كه حجم نمونه، 303 نفر به‌دست آمد. براي جمع‌آوري داده‌ها از پرسشنامه محقق‌‌ساخته، شامل 82 سؤال در ابعاد عوامل سازماني، عوامل فردي، عوامل برون‌سازماني و سلامت اداري گمرك (شفاف‌سازي، پاسخگويي و قانون‌گرايي ) استفاده شد. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه عوامل: سازماني، فردي و برون‌سازماني بر ارتقاي سلامت اداري در گمرك تاثير مثبت دارند و در اين ميان، تاثير عوامل سازماني، از دو عامل ديگر بيشتر است. علاوه بر اين، متغيرهاي عوامل سازماني و برون سازماني از طريق متغير واسط عوامل فردي بر سلامت اداري اثرگذار هستند.