كاربرد شيوه‌هاي جايگزين حل و فصل اختلافات بين المللي (ADR)

Application of Alternative Dispute Resolution (ADR) in International Economic Law

شيوه‌هاي جايگزين حل و فصل اختلافات عبارت عامي است كه به روش‌هاي حل و فصل اختلافات به صورت دوستانه و خارج از دادگاه اشاره دارد. در اين شيوه طرفين اختلاف به‌جاي توسل به دادگاه‌ها، دعواي خود را به كمك ثالث يا روشي كه خود مناسب مي‌دانند فيصله مي‌دهند. داوري، مذاكره، ميانجي گري، سازش، كدخدامنشي و روش‌هاي تركيبي از مهم‌ترين اين شيوه‌هاست. از سوي ديگر، حقوق بين الملل اقتصادي حوزه‌اي گسترده كه شامل حقوق مالي و بانكي، خدمات و تجارت و حقوق سرمايه‌گذاري خارجي است. پرسش اساسي اين تحقيق اين است كه شيوه‌هاي جايگزين چيست و در تصفيه اختلافات ناشي از حوزه اقتصاد بين‌الملل تا چه ميزان كارآ و اثربخش است؟ پژوهش حاضر از روش توصيفي - تحليلي استفاده شده است و نتايج آن نشان مي‌دهد كه منشاء بروز اختلافات اقتصادي عمدتاً ناشي از تفسير يا اجراي قراردادهاي تجاري و موافقت نامه هاي بانكي و مالي، اختلاف ناشي از سلب مالكيت و يا اختلاف ناشي از خدمات است. بالحاظ اينكه تابعان حقوق بين الملل اقتصادي متنوع بوده و اشخاص حقيقي را نيز شامل مي‌گردد و اختلافات اين حوزه از پيچيدگي‌هاي زيادي برخوردار است؛ طرفين اختلاف معمولاً تمايلي به ارجاع اختلاف به دادگاه هاي دولتي و مراجع قضايي ندارند، در نتيجه استفاده از شيوه‌هاي جايگزين براي حل اختلافات اقتصادي مي‌تواند موثرترين مكانيزم حل و فصل اختلافات حوزه اقتصادي باشد.

Alternative Dispute Settlement (ADR) phrase is a common term that refers to peaceful and out-of-court dispute settlement. In this way, the parties to the dispute, instead of resorting to the courts, settle their claims by a third party or in a manner they consider appropriate. The most important kinds of this method are: arbitration, negotiation, mediation, conciliation, Amiable Composition, and combinatorial methods. On the other hand, international economic law covers a wide range of areas including financial and banking law, commerce and foreign investment law. The key question of this study is what is the notion of alternative methods? an‎d how we can effective and efficiently the resolving disputes arising from economic law? This study uses a descriptive-analytical method and its results show that the origin of international economic disputes is mainly due to the interpretation or performance of commercial contracts and banking and financial agreements, disputes arising out of expropriation, or deny of services. Because of international economic law subjects are diverse and even include natural persons, disputes are very complex; the parties to the disputes are usually reluctant to refer disputes to state courts and judicial authorities, thus using alternative means to resolve their disputes.