مقايسه اثربخشي تمرينات ذهن‌آگاهي و بازخورد زيستيآرام‌سازي بر اضطراب، افسردگي و تعادل عملكردي و ايستا در زنان سالمند با افسردگي و اضطراب خفيف

اضطراب و افسردگي از مشكلات رواني و نداشتن تعادل و ثبات قامتي از مشكلات جسماني شايع سلامت سالمندان است كه مي‌تواند بر ساير ابعاد سلامت آنها تأثير بگذارد. هدف از انجام پژوهش حاضر تعيين اثربخشي تمرينات ذهن‌آگاهي و بازخورد زيستيآرام‌سازي بر اضطراب، افسردگي و تعادل ايستا و عملكردي زنان سالمند با افسردگي و اضطراب خفيف بود. پژوهش حاضر نيمه تجربي با طرح پيش‌آزمونپس‌آزمون با گروه كنترل بود. جامعه آماري پژوهش همه زنان سالمند سراي سالمندي منطقه 1 تهران در سال 1397 بودند كه از ميان آنها 30 نفر (75-65 سال) به شيوه نمونه‌گيري هدفمند و با توجه به معياري واجدالشرايطي مطالعه انتخاب شدند و بر اساس نمره پيش‌آزمون افسردگي به سه گروه همگن 10 نفري ذهن‌آگاهي، بازخورد زيستيآرام‌سازي و كنترل تقسيم شدند. از پرسشنامه اضطراب بك و پرسشنامه افسردگي بك در سالمندان ايراني و آزمون‌هاي تعادل قبل و بعد از اعمال مداخلات استفاده شد. گروه تمرينات ذهن‌آگاهي و بازخورد زيستيآرام‌سازي در 12 جلسه 30 دقيقه­اي (3 جلسه در هفته) تمرين خود را انجام دادند. به‌ منظور تحليل داده‌ها از آزمون آزمون تحليل كواريانس تك متغيري در نرم‌افزار SPSS نسخه 22 استفاده شد. نتايج نشان داد كه اضطراب، افسردگي و تعادل عملكردي در گروه‌هاي ذهن‌آگاهي و بازخورد زيستيآرام‌سازي، و تعادل ايستا در گروه بازخورد زيستيآرام‌سازي افزايش معناداري داشتند (p 0.05). همچنين، بين گروه ذهن‌آگاهي و كنترل، و بازخورد زيستيآرام‌سازي و كنترل در اضطراب و افسردگي تفاوت معني‌داري وجود داشت (p 0.05). پيشنهاد مي‌شود كه تمرينات ذهن‌آگاهي و بازخورد زيستيآرام­سازي به‌ عنوان برنامه‌اي مكمل براي بهبود تعادل و عوامل رواني سالمندان استفاده شود. هدف از انجام تحقيق پژوهش حاضر تعيين اثربخشي تمرينات ذهن آگاهي و بازخورد زيستيآرام‌سازي بر اضطراب، افسردگي و تعادل ايستا و عملكردي زنان سالمند با افسردگي و اضطراب خفيف بود. پژوهش حاضر نيمه تجربي با طرح پيش‌آزمون پس‌آزمون، همراه با گروه كنترل بود. جامعه آماري پژوهش همه زنان سالمند سراي سالمندي منطقه 1 تهران در سال 1397 بود. 30 سالمند زن (75-65 سال) ساكن منطقه يك تهران به شيوه نمونه‌گيري در دسترس و هدفمند و با توجه به معياري ورود مطالعه انتخاب شدند و بر اساس نمره پيش‌آزمون به سه گروه همگن 10 نفري ذهن آگاهي، بازخورد زيستيآرام‌سازي و كنترل تقسيم شدند. براي اندازه‌گيري اضطراب سالمندان از پرسشنامه اضطراب بك و براي افسردگي از پرسشنامه افسردگي بك در سالمندان ايراني و آزمون‌هاي تعادل قبل از اعمال مداخلات استفاده شد. تعداد جلسات تمرينات مداخله‌اي 12 جلسه بود. گروه تمرينات ذهن آگاهي و گروه تمرينات بازخورد زيستيآرام‌سازي در هر جلسه 30 دقيقه تمرين موردنظر گروه خود را انجام مي‌دادند. پس از اعمال مداخلات تمريني پس‌آزمون گرفته شد. از آزمون تحليل واريانس يك‌راهه ، آزمون تي همبسته و آزمون تحليل واريانس اندازه‌گيري مكرر 3(گروه)*2(زمان) استفاده شد. به‌منظور تحليل داده‌ها از نرم‌افزار spss نسخه 22 و مقدار خطاي (0/05 p) استفاده شد. اضطراب، افسردگي و تعادل عملكردي در گروه‌هاي ذهن آگاهي و بازخورد زيستيآرام‌سازي بهبود معناداري داشت و تعادل ايستا در گروه بازخورد زيستيآرام‌سازي افزايش معناداري داشت. بين گروه ذهن آگاهي و كنترل، و بازخورد زيستيآرام‌سازي و كنترل در اضطراب و افسردگي تفاوت معني‌داري وجود داشت. پيشنهاد مي‌شود كه تمرينات ذهن آگاهي و بيوفيدبكآرامسازي را به‌عنوان برنامه‌اي مكمل براي بهبود تعادل و عوامل رواني سالمندان استفاده كرد.