سنگ شناسي، زمين شيمي و سنگ زايي مجموعه آذرين ملك سياه كوه (شمال زاهدان) با نگرشي بر جايگاه زمين ساختي ماگمايي منطقه

Petrology, geochemistry and petrogenesis of Malek Siah Kuh igneous complex (north of Zahedan) With a view to the tectonomagmatic position of the region

مجموعه آذرين ملك سياه كوه، در حدود 35 كيلومتري شمال شهر زاهدان و در ميان روستاهاي لار پايين، قرقروك و حرمك قرار دارد. بر اساس نتايج نمودار هاي نامگذاري سنگ ها، سنگ هاي آتشفشاني مجموعه ملك سياه كوه تركيب آندزيت بازالتي و تراكي آندزيتي دارند و سنگ هاي آذرين نفوذي آن تركيب گرانوديوريت و ديوريتي نشان مي دهند. بر پايه بررسي هاي صحرايي و سنگ شناسي، نقشه سنگ شناسي منطقه تهيه شد. مهم ترين كاني هاي تشكيل دهنده سنگ هاي آذرين منطقه را پلاژيوكلاز، آمفيبول، كلينوپيروكسن، كوارتز و فلدسپات قليايي تشكيل مي دهند. از نظر سري ماگمايي، سنگ هاي آذرين منطقه ويژگي نيمه قليايي از نوع آهكي قليايي تا شوشونيتي نشان مي دهند. اغلب سنگ هاي منطقه از عناصر سنگ دوست بزرگ يون (LILE)و عناصر خاكي نادر سبك (LREE) غني شده و از عناصر با شدت ميدان بالا (HFSE) و عناصر خاكي نادر سنگين (HREE) تهي شده اند. اين ويژگي هاي تهي شدگي و غني شدگي در عناصر نام برده در سنگ هاي منطقه، با محيط زمين ديناميكي شامل فعاليت ماگمايي پهنه فرورانش سازگار است. توده هاي نفوذي ويژگي گرانيت هاي نوع I، متاآلومين، منيزيمي و گرانيت هاي نوع كرديلرايي را نشان مي دهند. تعيين ويژگي هاي خاستگاه ماگماي مادر بر اساس عناصر نادر و خاكي نادر نمونه هاي منطقه نشان مي دهد كه اين سنگ ها از ذوب بخشي يك گوشته خاستگاه با تركيب اسپينل لرزوليت تشكيل شده اند. توده هاي مورد بررسي در نمودار هاي تعيين محيط زمين ساختي در گستره قوس از نوع كرانه فعال قاره اي و با ويژگي قوس عادي واقع هستند.

The Malek Siah Kuh igneous complex of is located about 35 km north of Zahedan and among the villages of Lar down, Qarqoruk and Horamak. According to the results of rock naming diagrams, the volcanic rocks of Malek Siah Kuh complex have a combination of basaltic andesitic and trachyandesitic and its plutonic rocks show a combination of granodiorite and diorite. Using field studies and lithological studies, it was possible to prepare a lithological map of the area. The most important minerals in the igneous rocks of the region are plagioclase, amphibole, clinopyroxene, quartz and alkaline feldspar. In terms of magmatic series, the igneous rocks of the region show the characteristics of sub-alkaline from calc-alkaline to shoshonitic. Most of the rocks in the area are enriched with LILE and LREE and depleted of HFSE and HREE. These properties of depletion and enrichment in the above elements in the rocks of the region are compatible with the geodynamic environment including subduction zone magmatism. The intrusive masses show the characteristics of type I, metaaluminous and magnesian granites and Cordillera type granites. Determining the characteristics of the origin of the mother magma based on the rare and rare earth elements of the samples of the region shows that these rocks are obtained from partial melting of a mantle of origin with the composition of lherzolite spinel. The studied masses are located in the tectonic environment diagrams in the arc range of the continental active margin type with normal arc characteristics.