زمين شناسي، كانه زايي و زمين شيمي رخداد مس رسوبي سرخه، شمال غرب مرند، شمال غرب ايران

Geology, ore mineralization and geochemistry of Sorkheh sedimentary copper occurrence, northwest of Marand, NW Iran

كاني زايي مس رسوبي منطقه سرخه در فاصله 20 كيلومتري شمال غرب شهرستان مرند در استان آذربايجان شرقي، شمال غرب ايران واقع است. مهم ترين واحدهاي سنگي در اين منطقه شامل ماسه سنگ ها و شيل هاي سرخ رنگ وابسته به ميوسن پسين هستند كه توسط دايك لامپروفيري قطع شده اند. كاني زايي مس در منطقه مورد بررسي به صورت چينه سان با بافت هاي لايه اي و دانه پراكنده در ماسه سنگ ها و شيل ها و همچنين به صورت پر كننده فضاهاي خالي در دايك لامپروفيري رخ داده است. كانه زايي در ماسه سنگ ها شامل كالكوپيريت، بورنيت، كالكوسيت، تتراهدريت، كووليت، مس خالص و كوپريت است. بررسي هاي نشان مي دهند اين كاني زايي در ارتباط با هوازدگي و شستشوي دايك لامپروفيري است. همچنين، نهشت مس در واحدهاي ماسه سنگي در ارتباط با تله هاي مواد آلي است. فعاليت محلول هاي گرمابي، حضور مواد آلي فراوان، عملكرد فرايندهاي سنگ زايي، وجود سدهاي زمين شيميايي (مواد آلي و سيليسي شدن) و زمين ساخت فعال در منطقه نقش مهمي در اين كاني زايي داشته اند.

The sedimentary copper mineralization of the Sorkheh area is located about 20 km northwest of Marand, East-Azarbaidjan Province, northwest Iran. The most important lithologic units in this area include sandstones and red-color shales, with the Late Miocene age, that are intruded by lamprophyric dike. The copper mineralization in the study area occurred as stratiform laminations and disseminations hosted by sandstones and shales and as open-space filling textures within lamprophyric dike. The ore mineralization in the sandstones consists of chalcopyrite, bornite, chalcocite, tetrahedrite, covellite, native copper, and cuprite. This study showed that mineralization is associated with weathering and leaching of the lamprophyric dike. Also, deposition of copper in sandstone units can be related to trapping of organic matters. Activity of the hydrothermal fluids, presence of abundant organic matters, function of diagenetic processes, existance of the geochemical barriers (organic matter and silicification), and the active tectonic in the area played crucial roles in this ore mineralization.