حق محبوسين بر فرار از زندان به جهت پاندمي ويروس كرونا و حق دولت در مقابله با زندانيان فراري از منظر فلسفه سياسي هابز

شيوع ويروس كرونا در سال‌هاي 2020-2019 ميلادي جنبه‌هاي مختلف زندگي انساني را اعم‌از آموزش و تجارت و اقتصاد و فرهنگ و پزشكي و به تبع آن، انديشه‌هاي زيربنايي را در منصهٔ تحليل دوباره قرار داد. فلسفهٔ عدالت كيفري نيز از اين امر مستثني نيست. با فرار زندانيان در اوايل سال جاري از زندان‌هاي كشور به‌دليل پاندمي كرونا، بحث جديدي درخصوص تحليل مبناي حق بر فرار محكوم از كيفر و به تبع آن حق دولت بر مقابله با مجرم فراري از زندان به‌مثابهٔ شهروند و يا دشمن ايجاد شد. اين پرسش كه آيا محكومي كه بيم خطر جاني خود را در زندان مي‌دهد، از نظر فلسفي، حق دارد از زندان فرار نمايد و آيا بايد اين حق براي وي به رسميت شناخته شود؟ آيا دولت حق دارد در شرايط پاندمي و در صورت فرار با او چون يك دشمن برخورد نمايد؟ مسئلهٔ اين مقاله موضوعي بين‌رشته‌اي حقوق كيفري و فلسفه مي‌باشد. مقاله به تحليل اين موضوع با محوريت فلسفهٔ سياسي هابز به‌عنوان فيلسوفي مي‌پردازد كه اگرچه به حق دولت بر كيفر تأكيد كرده اما بر حق مجرم بر مقاومت در برابر كيفر نيز اصرار ورزيده و در ظاهر نوعي تعارض دروني در انديشهٔ وي در اين زمينه وجود دارد. براساس يافته‌هاي اين مقاله، محبوسين حق فرار از زندان را در شرايط پاندمي كرونا نه در معناي «حق/ادعا» بلكه در معناي «حق/امتياز» داشته و دولت حق مقابله با آنان را به‌مثابهٔ «شهروند» در مفهوم «حق/قدرت» دارد.