رويكردي ميان‌رشته‌اي به رفتارخريد مصرف‌كنندگان در شرايط بحران: با تأكيد بر بحران كوويد‌ـ19

ظهور برخي بحران‌هاي مهم سياسي، اقتصادي، اجتماعي و بيولوژيكي نقش مهمي در تغيير رفتار جامعهٔ انساني دارد. اقدامات پيشگيرانه و كنترل‌كننده بحران ويروس كرونا، كه نياز به رويكردي جامع، نظام‌مند و چندبُعدي دارند، منجر به بروز تغييراتي در رفتار خريد مصرف‌كنندگان شد‌ه‌اند. آنچه اهميت دارد، لزوم بهره‌گيري از نگاهي ميان‌رشته‌اي (اقتصاد، مديريت، بازاريابي، روان‌شناسي و جامعه‌شناسي) براي درك اين پديده پيچيده است. به‌همين‌منظور، اين مقاله با رويكرد كيفي و با هدف مدل‌سازي رفتار خريد مصرف‌كنندگان در شرايط بحران كرونا (كوويد‌19) با نگاهي چندبُعدي انجام شده است. جهت گردآوري داده‌ها از روش‌هاي بررسي پايگاه‌هاي اطلاعات تخصصي، مشاهده و انجام مصاحبه‌هاي عميق با 28 نفر از افراد كليدي مطلع كه روايي و پايايي آنها مورد تأييد قرار گرفته بود، استفاده گرديد. به اختصار نتايج نشان داد، مدل پيش‌بيني وضعيت تقاضا براي كالاها يا خدمات پس از بحران كرونا به دو شاخص «ماهيت كالا يا خدمت» و «ميزان تعامل انساني در مبادله» و همچنين «سطح درآمد» مصرف‌كنندگان بستگي دارد. همچنين حذف‌كامل، به تأخير انداختن خريد، جانشين‌سازي خريد و كاهش نسبي خريد، چهار دسته رفتاري است كه مصرف‌كنندگان در زمان بحران كرونا اتخاذ مي‌كنند و اين مدل به متغيرهاي مختلفي بستگي دارد. درنهايت، پيشنهادات لازم جهت مديريت بحران كرونا با رويكردي متأثر از حوزه‌هاي مختلف دانشي، در راستاي تغييرات آميخته بازاريابي (محصول، قيمت‌گذاري، توزيع و ترويج) در قالب يك مدل ارائه گرديد.