بررسي اثر كارخانه سيمان سپاهان بر آلودگي فلزات سنگين در خاك‌هاي منطقه ديزيچه اصفهان

Effect of Sepahan Cement Factory on Heavy Metals Contamination in Soils of Dizicheh Area of Isfahan

آلودگي خاك‌ها در اثر فرونشست فلزات سنگين حاصل از صنعت سيمان مي‌تواند اثرات زيان‌باري بر سلامت خاك، گياهان و انسان داشته باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسي اثرات كارخانه سيمان سپاهان بر آلودگي فلزات سنگين در خاك‌هاي منطقه ديزيچه استان اصفهان انجام شد. به منظور انجام اين پژوهش تعداد 52 نمونه خاك از زمين‌هاي با كاربري‌هاي كشاورزي، باغات و فضاي سبز از منطقه مورد مطالعه برداشت شد. غلظت كل فلزات سنگين ، روي (Zn)، منگنز (Mn)، آهن (Fe)، كادميم (Cd)، سرب (Pb)، نيكل (Ni)، كروم (Cr) و كبالت (Co) در نمونه‌ها اندازه‌گيري شد. به منظور تعيين آلودگي خاك به فلزات سنگين از فاكتور آلودگي (CF) استفاده شد. نقشه پراكنش فاكتور آلودگي در منطقه با روش وزن‌دهي عكس فاصله (IDW) رسم گرديد. نتايج نشان داد كه غلظت فلزات سنگين مورد مطالعه در منطقه، كم‌تراز حد مجاز ارائه شده توسط سازمان محيط زيست كشور بود، در‌حالي‌كه مقادير فاكتور آلودگي نشان‌دهنده وجود درجه‌اي از آلودگيِ هر كدام از فلزات سنگين در منطقه مطالعاتي بود. همچنين بيشترين مقادير فاكتور آلودگي محاسبه شده براي فلزات سنگين به استثناي Cd در طبقه آلودگي متوسط (3> CF ≥ 1) قرار گرفت. بيشترين مقدار ميانگين فاكتور آلودگي در منطقه، براي فلز سنگين كادميم Cd در كاربري فضاي سبز (88/5) و با كلاس آلودگي زياد به دست آمد. بررسي پراكنش مكاني فاكتور آلودگي فلزات سنگين بيان‌گر زياد بودن مقادير فاكتور آلودگي فلزات سنگين به ويژه Pb و Cd در اطراف كارخانه سيمان (كاربري فضاي سبز) بود.

Soil pollution due to heavy metals subsidence from cement industry has harmful effects on soil, plant and human health. The objective of this study was to investigate the effects of Sepahan cement factory on heavy metals contamination in the soils of Dizicheh area of Isfahan province. In order to do this study, 52 soil samples were collected from different land uses including: agricultural lands, gardens and green space. Total concentration of zinc (Zn), manganese (Mn), iron (Fe), cadmium (Cd), lead (Pb), nickel (Ni), chromium (Cr) and cobalt (Co) in samples were measured. Contamination factor (CF) was used to determine soil contamination with heavy metals. The distribution map of contamination factor was plotted using inverse distance weighting (IDW) method. The results showed that the heavy metals concentration in the studied area was lower than the permissible limit provided by the Iran Department of Environment, while the amount of contamination factors indicated the degree of contamination of heavy metals in the studied area. Also, the highest contamination factor values of heavy metals except Cd were in the average contamination category (1