برنامه كشوري راه اندازي خانه هاي سلامت‌‌ ويژه دختران در معرض آسيب اجتماعي؛ اهداف، الگوي خدمت، چالش ها و راه آينده

مقدمه: دختران فـراري پـس ازترك خانه با مسائل تهديد كننده سلامت جسـمي، روانـي و اجتمـاعي مواجه مي شوند. يكي از برنامه هاي اجرا شده سازمان بهزيستي راه اندازي مراكز جداگانه و خاص اين افراد در كل كشور مي باشد. اين مطالعه با هدف تبيين اهداف، الگوي خدمت، چالشها و راهكارهاي بهبود اين برنامه انجام شد. مواد و روش كار: يك مطالعه كيفي در سال 1395 انجام شد. شركت كنندگان در مطالعه شامل مديران و كارشناسان ادارات كل سازمان بهزيستي در 31 استان كشور،21 عضو از ميانجيان مردمي و سازمان‌هاي همكار و ذينفع و 6 نفر از مديران ارشد ستادي و كارشناسان مسئول معاونت اجتماعي سازمان بهزيستي كل كشور بودند. جهت جمع آوري داده ها از سه روش تحليل اسناد و مستندات و مصاحبه عميق فردي و بحث گروهي استفاده گرديد و داده ها با روش تحليل محتوا بررسي شد. يافته ها: خانه هاي سلامت ويژه دختران در معرض آسيب اجتماعي، از سال 1378 تاكنون در كليه استانهاي كشور راه اندازي شده است. اهداف برنامه، حمايت و نگهداري از دختران در معرض آسيب اجتماعي، فراهم نمودن زمينه هاي تحصيل، اشتغال، خودكفايي و استقلال اين افراد و شناخت استعدادها و توانمندي‌ها و هدايت آنها جهت استفاده از توانمندي‌هايشان است. اين برنامه با چالش هايي شامل آگاهي و نگرش نامطلوب مردم و مسئولين، همكاري ناكافي صدا و سيما براي اطلاع رساني، توزيع نامناسب و اختصاص ناكافي اعتبارات مالي، تعهدات ناكافي جهت اجرايي سازي تفاهم نامه ها مواجه است. راهكارهاي پيشنهادي جهت بهبود برنامه شامل افزايش آگاهي ذينفعان، بازنگري دستورالعمل هاي مربوطه، تقويت و به روز رساني بسته هاي آموزشي، تدوين پروتكل شناسايي زودرس مخاطبان، ايجاد زمينه هاي ادامه تحصيل و اشتغال جهت مددجويان، تقويت و گسترش مكان هاي و برنامه فرصت هاي گذران مناسب اوقات فراغت دختران، تقويت هماهنگي بين بخشي، تصويب و اصلاح قوانين قضايي در جهت حمايت از اين دختران است. نتيجه گيري: به رغم خدمات ارائه شده در برنامه راه اندازي خانه هاي سلامت‌‌ ويژه دختران در معرض آسيب اجتماعي، اين برنامه با چالشهايي در سطح دولت و مردم مواجه است. به منظور بهبود وضعيت موجود، به كارگيري راهكارهاي پيشنهادي به همراه بازنگري و اصلاح فرآيندهاي مرتبط ضرورت دارد.