نقش راهبردي سازواري اجتماعي امامان (ع) در استمرار حيات شيعه.

مناسبات اجتماعي ‌سازنده، از شروط تداوم حيات ‌انساني و از عوامل مؤثر در دست‌يابي به اهداف يا برون‌رفت از معضلات زندگي جمعي است. در اقليت ‌بودن ‌شيعه، در كنار دور نگه‌داشتن آنها از صحنه قدرت ‌سياسي و اقتصادي، رهبران ‌شيعه را ناگزير به استفاده از تدابير فرهنگي به ‌مثابه قدرت ‌نرم شيعيان براي رهاسازي پيروانشان از گرفتاري‌هايِ ‌شديدِ سياسي‌اقتصادي كرد تا ضمن حفاظت از اقليت ‌شيعه، آنها را به گروه‌ اجتماعي منسجم، پويا و مؤثري تبديل كند. مهم‌ترين راهبرد امامان ‌شيعه براي دست‌يابي به چنين موقعيتي مسئله اين پژوهش است؛ كوششي كه درصدد است بر اساس منابع تاريخي و با رويكردي توصيفي‌تحليلي بر «سازواري اجتماعي» به عنوان تدبير راهبردي امامان (ع)، شاخصه‌ها و پيامدهاي آن تأكيد كند. «تقويتِ همبستگيِ دروني» و «افزايش همگرايي بيروني» از جمله پشتوانه‌هاي‌ اجتماعي ساخت داخلي و خارجي موجوديت و قدرت است كه از رهگذر حفظ وحدت‌ اجتماعي، گسترش زندگي نيك‌خواهانه و ارتقاي شأن‌ اجتماعي شيعيان موجبات تمايز بيروني و گسترش‌ تدريجي حوزه نفوذ اجتماعي ايشان در جغرافيا و تاريخ گسترده‌تري را فراهم آورد.