معناشناسي اوصاف الاهي: بررسي تطبيقي نظريه «اثبات بلاكيف» ابن‌تيميه و نظريه «روح معنا»ي طباطبايي

نظريه‌هاي «اثبات بلاكيف» و «روح معنا» دو نظريه مطرح در حوزه معناشناسي اوصاف الاهي است. ديدگاه اثبات بلاكيف قرائت‌هاي متفاوتي دارد. در اين مقاله قرائت ابن‌تيميه از اين نظريه را بررسي مي‌كنيم. او با تفكيك بين ساحت معنا و ساحت كيفيت از طرفي و تمسك به اشتراك معنوي و پرهيز از خلط مفاهيم و خصوصيت‌هاي مصداقي از طرف ديگر، تحليلي نسبتاً جامع مطرح كرده و از معضلات پيش‌ رو گذشته است. وي علم به معاني صفات الاهي را ممكن و علم به كيفيت آن را براي مخلوقات، ممتنع مي‌داند. اشتراك معنوي مفاهيم صفات، منشأ معلوم‌بودن معنا، و ناممكن‌بودن احاطه بر ذات حق‌تعالي، منشأ مجهول‌بودن كيفيت است. از سوي ديگر، طباطبايي با پذيرش نظريه «روح معنا»، معناي حقيقي را به «روح معنا» بازمي‌گرداند. طبق اين نظريه، الفاظ بر ارواح معاني وضع شده‌اند و خصوصيات مصاديق در معاني آنها لحاظ نشده است. از اين‌رو استعمال آنها در مصاديق معقول و معنوي، همچون مصاديق محسوس و ظاهري، حقيقي است و نه مجازي. با بررسي تطبيقي ميان اين دو نظريه مشخص مي‌شود كه نظريه اثبات بلاكيف با قرائت ابن‌تيميه بازگشت‌پذير به نظريه روح معنا است.