كليدواژه :
آبياري نواري , بيلان حجمي , مقياس‌سازي , معادله تجربي
چكيده فارسي :
در اكثر موارد به منظور ارزيابي آبياري نواري از داده هاي پيشروي آب در نوار استفاده مي گردد. با توجه به متغير بودن نوع خاك و همچنين شرايط اوليه و مرزي در آبياري نواري، سرعت پيشروي آب در نوار هاي مختلف بسيار متفاوت مي باشد. روش مقياس سازي به عنوان ابزاري براي كاهش داده هاي اندازه گيري در مسايل آب و خاك مورد استفاده قرار مي گيرد. هدف از اين پژوهش مقياس سازي معادله بيلان حجمي و ارايه معادله ساده اي به منظور تعيين پيشروي آب در نوار است. براي اين منظور از داده هاي 21 نوار شامل نوارهاي كشت نشده و نوارهاي كشت شده شامل شيب هاي 0/001 تا 0/005، زبري 0/017 تا 0/211، طول 91/4 تا 100 متر و دبي 0/08 تا 0/16 مترمكعب بر دقيقه بر متر مورد استفاده شد. عوامل مقياس به گونه اي تعيين شد كه معادله بيلان حجم مستقل از شرايط اوليه و خاك شود. نتايج نشان داد كه منحني هاي پيشروي مقياس شده به معادله ي مشخصي ميل مي كردند، در نتيجه معادله هاي تجربي به حل هاي مقياس شده برازش داده شد. معادله ارايه شده از حالت بدون بعد خارج شده و براي پيش بيني پيشروي آب در نوار مورد ارزيابي قرار گرفت. مقدار ريشه ميانگين مربعات خطاي پيشروي مشاهده و محاسبه شده با معادله ارايه شده در اين تحقيق براي نوارهاي مختلف در اكثر موارد كمتر از 5 دقيقه و مقدار ميانگين درصد مطلق خطا كمتر از 10 درصد بود. ضريب تعيين (R2) بين پيشروي نهايي به دست آمده از معادله تواني و پيشروي مشاهده شده 0/93 بود. به طور كلي شكل ساده معادله و عدم وابستگي به نوع خاك از مزاياي اين روش است.
چكيده لاتين :
In most cases, advance data is used for evaluating border irrigation. Due to soil variability, as well as initial and boundary conditions in border irrigation, water advance rate varies considerably in different borders. Scaling techniques helped to reduce the required measurements in soil and water issues. The aim of this study was to scale the volume balance equation and provide a simple equation to determine water advance in border irrigation. For this purpose, 21 borders, including cultivated and uncultivated borders with slope of 0.001 to 0.005, roughness of 0.017 to 0.211, length of 91.4 to 100 m, and discharge rate of 0.08 to 0.16 m3/m/min were used. Scale factors were defined such that the volume balance equation remained independent from soil and initial conditions. The scaled advance curves showed certain patterns. As a result, empirical equations were fitted to the scaled solutions. The empirical equation was evaluated for prediction of water advance in the border. The root mean square error obtained from the observed and calculated values by the experimental equation for the different borders, in most cases, was less than 5 minutes, and the mean absolute error value was less than 10%. The determination coefficient of the final advance from observed and calculated values by the experimental equation was 0.93. In general, simple form and independent to the soil type equations presented are advantages of this method.
