پديد آورندگان :
شهاب‌زاده، زينب دانشگاه اروميه - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي- گروه توليد و ژنتيك گياهي , محمدي، رضا سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - پژوهشگاه بيوتكنولوژي كشاورزي ايران - پژوهشكده بيوتكنولوژي كشاورزي شمال‌غرب و غرب كشور، تبريز , درويش زاده، رضا دانشگاه اروميه - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي- گروه توليد و ژنتيك گياهي , جعفري، مراد دانشگاه اروميه - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي- گروه توليد و ژنتيك گياهي , عليپور، هادي دانشگاه اروميه - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي- گروه توليد و ژنتيك گياهي
كليدواژه :
فستوكا پابلند , تنوع ژنتيكي , وراثتپذيري , نشانگر فنوتيپي
چكيده فارسي :
فستوكا پابلند ازجمله گياهان علوفه‌اي مهم از خانواده گراس‌ها مي‌باشد. فستوكا پابلند به دليل مقاومت به شوري، خشكي، فلزات سنگين و چراي بي‌‌رويه و همچنين جلوگيري از فرسايش خاك مي‌تواند يك گزينه مناسب براي كشت وسيع در ايران به دليل خشكسالي‌هاي اخير و كاهش سطح مراتع باشد. در اين مطالعه تنوع ژنتيكي 90 جمعيت فستوكا پابلند بر اساس ده صفت مورفولوژيكي و عملكردي (شامل قطر تاج پوشش، تعداد روز تا خوشه‌دهي، تعداد روز تا گردهافشاني، ارتفاع بوته، طول خوشه، قطر يقه، تعداد ساقه، طول برگ، عملكرد علوفه خشك و عملكرد بذر) در منطقه باسمنج تبريز از استان آذربايجان‌شرقي بين سالهاي 1394 تا 1396 ارزيابي شد. نتايج مقايسه ميانگين جمعيت‌ها نشان‌دهنده تفاوت معني‌دار براي كليه صفات بجز قطر تاج پوشش بود (p <0.01). بررسي ضرايب همبستگي نشان داد كه تعداد ساقه، طول پدانكل، قطر يقه و سطح تاج‌پوشش همبستگي مثبت و معني داري با وزن علوفه خشك و وزن بذر داشتند. وراثتپذيري كليه صفات متوسط تا زياد بود. بيشترين ميزان وراثتپذيري به‌ترتيب مربوط به صفات عملكرد دانه، عملكرد علوفه خشك و تاريخ گلدهي بود. بر اساس نتايج تجزيه خوشه اي و تجزيه به مؤلفه‌هاي اصلي، جمعيت‌هاي فستوكا پابلند به دو گروه اصلي زينتي و علوفه‌اي و چهار خوشه (خوشه 1 و 2 شامل جمعيت‌هاي ديررس و زودرس علوفه‌اي و خوشه 3 و 4 شامل جمعيت‌هاي زينتي) متفاوت تقسيم‌بندي شدند. خوشه 4 شامل جمعيت‌هاي زينتي با خوشه 1 شامل جمعيت‌هاي علوفه‌اي داراي بيشترين فاصله ژنتيكي بودند كه با تلاقي بين آنها هتروزيس بيشتري انتظار مي‌رود. نتايج نشان داد جمعيت‌هاي مورد بررسي در اين پژوهش از تنوع لازم براي انجام برنامه‌هاي اصلاحي فستوكا پابلند برخوردار هستند و مي‌توانند در برنامه‌هاي اصلاحي آينده اين گياه استفاده شوند.
چكيده لاتين :
Tall fescue (Festuca arundinacea) is one of the most important forage plants in the Gramineae family. Due to its resistance to salinity, drought, heavy metals, excessive grazing, as well as preventing soil erosion, tall fescue can be an appropriate choice for large-scale cultivation in Iran because of recent droughts and declined rangelands area. In the present study, the genetic diversity of 90 tall fescue populations was evaluated using 10 morphological and yield related traits including; canopy diameter, days to flowering, days to pollination, plant height, panicle length, collar diameter, number of stems, leaf length, dry forage yield and seed yield in Basmanj region, Tabriz (East Azerbaijan), Iran, during 2015 to 2017. According to the mean of the populations,there were significant differences (p < 0.01) among populations for all of studied traits except for canopy diameter. The results of correlation coefficients revealed that the number of stems, peduncle length, collar diameter and canopy area had a positive and significant correlation with dry forage and seed weight. The heritability of all studied traits was moderate to high. The highest heritability was related to seed yield, dry forage yield and flowering date, respectively. Based on the results of cluster and principal component analyses, studied tall fescue populations were divided into two main groups of ornamental and forage and four clusters (clusters I and II including early- and late-maturing forage populations and clusters III and IV including ornamental populations). The cluster IV included ornamental populations showed the highest difference and genetic distance with cluster I including forage populations and then more heterosis is expected by realizing cross between them. The results showed that the populations investigated in this study had the necessary diversity to running tall fescue breeding programs and can be potentially used in future breeding programs of this plant.
