پديد آورندگان :
عزيزي، فرحناز دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي - گروه علوم باغباني , سميعي، ليلا دانشگاه فردوسي مشهد - پژوهشكده علوم گياهي - گروه گياهان زينتي , مقدم، محمد دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي - گروه علوم باغباني
كليدواژه :
سنا (Cassia angustifolia Vahl) , سيتوكينين , تنظيم‌كننده رشد , پرآوري , كشت بافت
چكيده فارسي :
سنا (Cassia angustifolia Vahl.)، گياه دارويي مهم از خانواده Ceasalpiniaceae است كه در درمان برخي از بيماري ها ازجمله عفونت‌هاي پوستي، درمان يبوست و كرم روده كاربرد دارد. هدف از اين پژوهش بهينهسازي ريزازديادي اين گياه ميباشد. به اين منظور ابتدا بذرهاي سنا ضدعفوني و در محيط كشتMS كشت شدند و از قطعات ساقه داراي گره به‌عنوان ريزنمونه استفاده شد. تيمارهاي مورد بررسي براي بهينهسازي محيط كشت پرآوري شامل غلظت‌هاي مختلف سيتوكينين‌هايBA و Kin (1،0، 2 و 4 ميليگرم در ليتر) در تركيب با NAA (0 و 25/0 ميليگرم در ليتر) بود. پس از بهدست آوردن بهترين نوع و غلظت سيتوكينين براي پرآوري (سيتوكينين BA)، اين تنظيم‌كننده رشد در تركيب با اكسين‌هاي مختلف براي بهينهسازي پرآوري ريزنمونه‌ها آزمايش شد. در اين آزمون BA در سه سطح (5/0، 1 و 2 ميليگرم در ليتر) در تركيب با NAA،IAA وIBA هريك در دو غلظت (0 و 25/0 ميليگرم در ليتر) بررسي شدند. سپس شاخساره‌هاي پرآوري شده (حداقل داراي 3 سانتي‌متر طول) براي القاي ريشهزايي تحت تأثير دو نوع اكسين NAA وIBA در غلظت‌هاي مختلف (0، 3/0، 6/0 و 9/0 ميليگرم در ليتر) قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه بيشترين تعداد شاخه‌زايي (93/2 شاخساره در هر ريزنمونه) و تعداد برگ (6/21 برگ در هر شاخساره) در تيمار 1 ميليگرم BA همراه با 25/0 ميليگرم در ليتر NAA حاصل شد. تيمار BA در سطح 1 ميليگرم در ليتر بههمراه NAA با 25/0 ميليگرم در ليتر در نهايت به‌عنوان بهترين تيمار در پرآوري ريزنمونه‌ها بود. ييشترين درصد ريشهزايي در تيمار 3/0 ميليگرم در ليتر IBA بدست آمد كه تفاوت معنيداري با تيمار 3/0 ميليگرم در ليتر NAA نداشت. همچنين كاربرد IBA با ميزان 9/0 ميليگرم در ليتر سبب بيشترين تعداد و طول ريشه گرديد، به طوريكه به ترتيب سبب افزايش 22/172 و 41/73 درصد صفات مذكور نسبت به شاهد گرديد. نتايج اين پژوهش ميتواند در ريزازديادي و تكثير وسيع اين گياه استفاده شود.
چكيده لاتين :
Senna (Cassia angustifolia Vahl.), known as an important medicinal plant, belongs to the Caesalpiniaceae family used in the treatment of some diseases such as skin infections, constipation, and intestinal worms. The aim of this study was to optimize the micropropagation of this plant. For this purpose, senna seeds were first disinfected and cultured in MS medium and the nodular stem parts were used as explants. The treatments were used to optimize the propagation medium supplemented with different concentrations of cytokinins, BA and Kin (0, 1, 2, and 4 mgL-1) in combination with NAA (0 and 0.25 mgL-1). After finding the best type and concentration of cytokinin for propagation (cytokinin BA), this growth regulator was tested in combination with various auxins to optimize the proliferation of the explants. In this experiment, BA was evaluated at three concentrations (0.5, 1, and 2 mgL-1), in combination with NAA, IAA, and IBA at two concentrations (0 and 0.25 mgL-1). The propagated shoots (at least 3 cm long) were then exposed to two types of auxin NAA and IBA at different concentrations (0, 0.3, 0.6, and 0.9 mgL-1) to induce rooting. The results indicated that 1 mgL-1 BA treatment in combination with 0.25 mgL-1 NAA induced the maximum shoot proliferation (2.93 shoots per explant) and leaf number (21.6 leaves per shoot). Finally, NAA with 0.25 mg / l BA treatment at the concentration of 1 mgL-1 in combination with 0.25 mgL-1 NAA, was selected as the best treatment for the propagation of the explants. Maximum rooting induction obtained in 0.3 mgL-1 IBA treatment which was not significantly different from 0.3 mgL-1 NAA. Moreover, application of IBA at the concentration of 0.9 mgL-1 caused the higher mean values of root number and root length, so that it increased by 172.22 and 73.41% of the mentioned traits compared to the control, respectively. The results of this study can be used in micropropagation and extensive proliferation of this plant.
