مطالعه تطبيقي ساختار و الگوي نظارت بر نهادهاي مالي در بازار سرمايه ايران و كشورهاي منتخب

Comparative study of the structure and pattern of supervision of financial institutions in the Iranian capital market and selected countries

پس از بحران مالي سال 2007-2009، تنظيم و نظارت بر بخش‌ مالي، در ابعاد مختلف دستخوش تغييرات گسترده قرار گرفته و سختگيرانه‌تر شده است. مؤسسات مالي كه تا زمان بحران مالي تحت نظارت نبودند، اكنون تحت تنظيم و نظارت قرار دارند و آنهايي كه تحت نظارت بودند، ملزم به تطابق با قوانين و مقررات سختگيرانه‌تري شده‌اند. باتوجه به نقش مهم نهادهاي مالي در بازار سرمايه كشور و ضرورت نظارت كارا و اثربخش بر اين نهادها، در مقاله حاضر سعي شده به بررسي ويژگي‌ها، فرايندها، ابعاد و ساختارهاي مطلوب نظارت بر نهادهاي مالي در بازار سرمايه با استفاده از مطالعه تطبيقي كشورهاي توسعه يافته پرداخته ‌شود. نتايج نشان مي‌دهد كه اكثر كشورهاي جهان از الگوي نظارت مبتني بر مقررات، كه عمدتاً به بررسي عملكرد تاريخي نهادهاي مالي در مقطعي از زمان پرداخته و مبتني بر معاملات بوده به سمت الگوي نظارت مبتني بر ريسك كه تمركز آن نظارت مستمر و فرايند محور است، سوق يافته‌اند. در اين تحقيق علاوه بر بررسي ساختار كلان نظارتي بازارهاي مالي كشورهاي دنيا در مقايسه با كشور ايران، ساختار، ابعاد، ويژگي‌ها و ابزارهاي مورد استفاده در الگوي نظارت مبتني بر ريسك مورد بررسي قرار گرفته است و ضمن ارائه يافته‌هاي حاصل از مطالعه تطبيقي در جدول مقايسه‌اي، الگوي پيشنهادي محقق با هدف بهينه‌سازي ساختار موجود نظارت بر نهادهاي مالي در بازار سرمايه ايران به صورت مدل مفهومي در انتهاي مقاله ارائه شده است.

After the financial crisis of 2007-2009, regulation and supervision of the financial sector have undergone extensive changes in different sizes and are stricter. Financial institutions that were not under surveillance until the financial crisis are now being supervised and regulated, and those under supervised have been required to comply with the rules and regulations. Regarding the important role of financial institutions in the capital market and the necessity of efficient and effective supervision on these institutions, the present paper tries to investigate the features, processes, dimensions and desired structures of financial institutions in capital market using comparative study of developed countries. the results show that most of the countries of the world are driven from the rule-based supervision pattern, which is mainly investigating the historical performance of financial institutions at a time of time and is based on transaction- to risk-based supervision pattern, focusing on continuous and process-based supervision. in this study, in addition to investigating the macro structure of world financial markets compared to iran, structure, dimensions, features and tools used in the risk- based supervision pattern are investigated. in addition, the results of adaptive study are presented in the comparison table and the proposed model with the aim of optimizing the existing structure of supervision of financial institutions in the capital market is presented as conceptual model at the end of the paper.