پتانسيل‌يابي منابع آب زيرزميني با استفاده از روش‌هاي سنجش‌ازدور، سيستم اطلاعات جغرافيايي و سلسله‌مراتبي فازي مطالعۀ موردي: حوزۀ آبريز خرم‌آباد

Delineation of groundwater potential zones using RS, GIS and AHP Fuzzy techniques (case study: Khorramabad basin)

با توجه به مقدار اندك منابع آب سطحي در بسياري از مناطق ايران، آب‌هاي زيرزميني مناسب‌ترين و تنها منبع جهت تامين آب مورد نياز اين مناطق محسوب مي‌شود. امروزه استفاده از سنجش از دور (RS) و سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) تبديل به يكي از ابزارهاي قدرتمند و مقرون به صرفه جهت شناسايي و اكتشاف منابع آب زيرزميني قابل دسترس شده است. اين تحقيق با هدف مشخص كردن مناطق با پتانسيل بالاي آب زيرزميني در سازندهاي سخت حوزه آبريز خرم‌آباد با استفاده از سنجش از دور، سيستم اطلاعات جغرافيايي، نرم‌افزار Expert Choice و روش سلسله مراتبي فازي، انجام شده است. بدين منظور با توجه به اطلاعات تصاوير ماهواره‌اي ETM+، بازديد ميداني و داده‌هاي زمين‌شناسي مانند هيدرولوژي، ساختار زمين و توپوگرافي، نقشه‌هايي مانند ليتولوژي، طبقات ارتفاعي، شيب، تراكم آبراهه، تراكم گسل، پوشش گياهي و بارندگي تهيه و وزن‌دهي شدند. با اعمال وزن محاسبه شده هر معيار و با استفاده از همپوشاني به روش سلسله مراتبي فازي، نقشه نهايي پتانسيل آب زيرزميني تهيه گرديد. نتايج به دست آمده نشان مي‌دهد به ترتيب 4/5 و 9/4 درصد از مساحت منطقه در پهنه‌هاي فاقد پتانسيل و پتانسيل بالا قرار دارند. بيشترين پتانسيل تشكيل منابع آب زيرزميني در سازندهاي آهكي و كنگلومراهاي كواترنري واقع شده است.

Given that the amount of surface water resources in many areas of Iran is negligible, groundwater is the most appropriate and only source for supplying the water in these areas. Currently, Remote Sensing (RS) and Geographic Information System (GIS) are considered as one of the most powerful and affordable tools for exploration of groundwater. This study with the aim of identification of the high potential zones for groundwater exploitation in the Khorramabad basin is used the RS, GIS, AHP Fuzzy techniques and Expert Choice software. For this purpose, using the Satellite images of the Landsat Enhanced Thematic Mapper Plus (ETM+), field surveys, and the geological information such as hydrology, topography, lithology, elevation, slope, drainage density, fault density, vegetation cover, alluvial thickness, and rainfall were prepared and weighed. By applying the calculated weight of each criterion and using the fuzzy hierarchical overlapping method, the final map showing groundwater potential zones was provided. The results show that 4.5 and 9.4 percent of area are categorized in the no potential and high potential zones for groundwater exploitation, respectively. The areas with high potential for groundwater exploration are mainly located in the limestone and quaternary conglomerate formations.