بررسي تناسب و قابليت اراضي با استفاده از روش‌هاي پارامتريك در راستاي دستيابي به توسعۀ پايدار

Investigate the suitability and capability of lands using parametric methods to achieve sustainable development

امروزه به‌دليل افزايش جمعيت، برنامه‌ريزي و ارزيابي توان اكولوژيكي اراضي از عوامل توسعۀ پايدار به‌حساب مي‌آيد. بر اين اساس مطالعات ارزيابي تناسب اراضي از مهم‌ترين فرايندها در مديريت منابع خاكي محسوب مي‌شود. هدف از اين پژوهش، تعيين كاربري اراضي و اولويت كشت براي محصولات زيتون، هلو و مركبات است. منطقۀ مطالعاتي، شهرستان خداآفرين (آذربايجان شرقي) با وسعت تقريبي 16500 هكتار است. خاك‌هاي منطقه داراي رژيم حرارتي ترميك و رژيم رطوبتي اريديك هم‌مرز با زريك بوده و در رده‌هاي اريدي‌سول‌ و انتي‌سول طبقه‌بندي شدند. از‌نظر ژئومورفولوژي اراضي در لندفرم‌هاي دشت (آبرفتي، سيلابي، دامنه‌اي) و مخروط‌‌افكنه قرار دارند. براي دستيابي به اهداف 11 واحد اراضي (نمايندۀ 11 سري غالب خاك) كه ازنظر ويژگي‌هاي مؤثر در رشد محصولات انتخابي شرايط متفاوتي داشتند، جداسازي شدند. براساس نتايج، اقليم منطقه براي كشت زيتون و مركبات نامناسب و براي هلو كاملاً مناسب بوده و مهم‌ترين محدوديت‌هاي خاكي براي رشد، شيب در دامنه‌ها، سيل‌گيري در سيلاب‌ها، آهك و سنگريزۀ زياد است. كلاس‌هاي تناسب برآورد‌شده با روش‌هاي مختلف فائو نشان داد كه ريشه دوم نسبت‌به استوري به‌طور نسبي نتايج مطلوب‌تري نشان مي‌دهد. به‌نظر مي‌رسد كه دليل اين امر در نظرگيري اثرات متقابل ويژگي‌هاي مؤثر در عملكرد محصولات و استفاده از قانون حداقل ليبيك و قراردادن كمترين ويژگي در خارج راديكال باشد. تيپ بهره‌وري هلو به‌عنوان مناسب‌ترين محصول با توجه به شرايط اقليم و ويژگي‌هاي زمين‌نما و خاك در منطقۀ مطالعاتي معرفي مي‌شود و در اولويت كشت قرار دارد. نقشۀ قابليت تناسب اراضي تهيه‌شده با GIS نيز مؤيد اين مطلب است؛ بنابراين ارزيابي قابليت اراضي و مكان‌يابي اراضي مستعد به‌عنوان بخشي از آمايش سرزمين مي‌تواند يك استراتژي به‌منظور اخذ تصميم‌هاي مناسب در ارزيابي سرزمين، مطالعات زيست‌محيطي و برنامه‌ريزي درجهت حداكثرسازي بهره‌وري در قلمروهاي جغرافيايي مختلف براي توسعۀ پايدار باشد.

Today, due to Population increase, planning and evaluation of ecological potential of land are considered as factors of sustainable development. The purpose of this study was to determine the land use and priority of cultivation for olive, peach and citrus products. The study region with an approximate area of 16500 hectares is located in the city of Khodaafarin . Geomorphologically, lands are located in plain (Alluvial, Flood, Piedmont) and Alluvial fan. In order to achieve the goals of 11 land units (Represents 11 dominant soil series), which differed in terms of characteristics affecting the growth of selected products, they were isolated. Based on the climate outcomes, the area is nonsuitable for olive and citrus cultivation and it is very suitable for peach, and the most important soil limitations for growth, is slope in the hillside, flood plumbing, lime and coarse fragment. Estimates of suitability classes by various FAO methods showed that the Square root method relative to the Storie is relatively more favorable, because the index of the calculated area with this method has more correlation with the actual production. It seems that the reason for this is to consider the interactions between the effective features of product performance and the use of the Liebig's law of the minimum, and placing the least feature outside of the radical. The Peach utilization type is introduced as the most suitable product considering the climatic conditions and the characteristics of landscape and soil in the study area and it's in the Cultivate priority.