تأثير جاده جنگلي بر سنجه هاي تنوع زيستي درختي و درختچه اي در جنگل هاي ايران و توراني (مطالعه موردي: جنگل هاي شهرستان پاسارگاد)

سابقه و هدف: با توجه به اهميت جاده هاي جنگلي و اثرهاي مثبت و منفي آنها بر اكوسيستم جنگل، در اين پژوهش به بررسي اثرهاي جاده جنگلي بر سنجه هاي تنوع گونهاي مرتبط با درختان و درختچه ها در جنگل هاي شهرستان پاسارگاد، پرداخته شد. مواد و روشها: پس از بررسي هاي ميداني، تعداد 30 پالت 400 مترمربعي (20متر×20متر) در امتداد جاده جنگلي درجه سه با فاصله طولي 100 متر در فاصله هاي 20 0 متري، 60 40 متري و 100 80 متري عمود بر دو طرف جاده پياده گرديد و گونه هاي درختي و درختچه اي موجود در آنها برداشت شد. سپس با استفاده از نرم افزارهاي مربوطه، سنجه  هاي تنوع، غنا و يكنواختي گونه اي محاسبه گرديد و ميانگين هر سنجه در فاصله هاي مشابه اندازه گيري شد. اثر فاصله از جاده روي سنجه هاي تنوع، غنا و يكنواختي با استفاده از آناليز واريانس يكطرفه در قالب رويه ANOVA Way One تعيين گرديد و از آزمون دانكن نيز بهمنظور مقايسه چندگانه ميانگين استفاده شد. نتايج و بحث: نتايج آماربرداري از درختان در منطقه مورد مطالعه نشان داد كه گونه تنگرس بيشترين و گونه ارملك (ريش بز) كمترين مقدار فراواني را در پالت ها دارند. با توجه به نتايج بهدست آمده، ميانگين مقادير سنجه هاي تنوع، غنا و يكنواختي در فاصله هاي مختلف از جاده اختالف معنيداري را نشان ندادند. همچنين نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه بين مقادير سنجه هاي تنوع گونه اي بيان شده در فاصله هاي مختلف از جاده، اختلاف معني داري در سطح اطمينان 95 درصد وجود ندارد. نتيجه گيري: رقابت نوري يكي از عاملهاي تأثيرگذار بر استقرار درختان و درختچه ها ميباشد. در منطقه مورد مطالعه به دليل فاصله هاي زياد درختان از يكديگر، رقابت نوري وجود ندارد و بنابراين وجود جاده در اين شرايط نميتواند تأثيري بر رقابت نوري درختان داشته باشد.از طرفي نتايج نشان ميدهد با افزايش فاصله از جاده، تراكم پايه هاي درختي و درختچه اي و همچنين سنجه هاي تنوع گونه اي اختلاف معني داري را نشان نميدهند. جاده هاي جنگلي درجه سه به دليل نوع كاربرد و محدود بودن زيرسازي و روسازي و اكتفا به عمليات خاكبرداري و خاكريزي در آنها، در فصلهاي محدودي از سال قابل استفاده هستند و اثرهاي منفي عاملهاي بيروني نظير حضور انسان محدود ميشود. بنابراين افزايش فاصله از جاده جنگلي درجه سه در منطقه مورد مطالعه، تأثيري بر غنا، تنوع و يكنواختي گونه هاي درختي و درختچه اي ندارد.