مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - مدلسازي احتمال وقوع و بررسي اثر مكاني عوامل موثر بر فرسايش گالي با استفاده از رگرسيون درختي تقويت شده

چكيده فارسي :

سابقه و هدف: فرسايش گالي يكي از انواع فرسايش آبي محسوب ميشود كه در طي پيشرفت اين نوع فرسايش، زمينهاي كشاورزي به شكل غيرقابل استفاده درميآيند. با در نظر گرفتن شرايط جغرافيايي و محيطي، عوامل متنوعي در ايجاد و گسترش فرسايش گالي تأثير دارند. در تحقيق حاضر با توجه به گسترش شديد فرسايش گالي در منطقه ي جعفرآباد مغان و آسيب رساندن به زمينهاي كشاورزي و مرتعي مرغوب، به مدلسازي احتمال وقوع و بررسي عوامل تأثيرگذار در رخداد فرسايش گالي در منطقه پرداخته شده است. مواد و روشها: در اين مطالعه كه در منطقه جعفرآباد مغان (قره دره) انجام پذيرفت، تأثير فاكتورهاي شيب، جهت شيب، انحناي شيب، ارتفاع، درصد رس خاك افق A ،درصد رس افق B ،درصد شن افق A ،درصد شن افق B ،ميزان ماده آلي خاك سطحي، فاصله از جادهها و فاصله از رودخانه ها با استفاده از مدل رگرسيون درختي تقويت شده مورد بررسي قرار گرفت و همچنين نقشه پيشبيني فرسايش گالي منطقه نيز تهيه گرديد. نتايج و بحث: نتايج نشان داد كه فاكتورهاي فاصله از رودخانه، درصد شن افق A ،درصد رس افق A و همچنين ميزان ماده آلي خاك سطحي به ترتيب با درصد تأثير 16.3 ،13.1 ،11.4 و 10.4 ،بيشترين مشاركت را در احتمال رخداد فرسايش گالي داشتند. و همچنين كمترين تأثير مربوط به جهت شيب و ارتفاع به ترتيب با5.4 و 5.5 درصد مشاركت بوده كه ميتواند به دليل نبود تغييرات ارتفاعي چشمگير در منطقه باشد. براساس نقشه پيشبيني مشخص گرديد كه 10.63 درصد از مساحت منطقهي مورد مطالعه در طبقه حساسيت بسيار زياد قرار گرفته است. مقدار AUC براي مدل رگرسيون درختي تقويت شده در اين تحقيق0.81 محاسبه گرديد كه نشان دهنده تخمين خوب مدل در پيشبيني مناطق حساس به فرسايش گالي استنتيجه گيري: نتايج بهدست آمده از اين تحقيق، نشان از تأثير باالي ويژگي هاي سطحي زمين در شروع فرسايش گالي را دارد. با توجه به اينكه بيشترين تأثير در احتمال رخداد فرسايش گالي مربوط به فاصله از رودخانه و ويژگي هاي خاك سطحي ميباشد، ميتوان با مديريت آبراهه ها و گالي هاي رخ داده و همچنين افزايش دانش كشاورزان منطقه در مورد اهميت مديريت خاك و كشاورزي پايدار، ميزان حساسيت زمينهاي منطقه به فرسايش گالي را كاهش داد. نتايج بهدست آمده نشان از مناسب بودن مدل رگرسيون درختي تقويت شده براي انجام تحقيق هاي مشابه مي باشد.