تأثير فضاهاي سبز شهر بوشهر بر دماي سطح زمين و رطوبت محيط پيراموني

سابقه و هدف: افزايش سطوح غير قابل نفوذ بهدليل شهرنشيني، اثرهاي نامطلوب بسياري بر سيستمهاي اكولوژيك شهري، از جمله خطرهاي محيط زيستي ناشي از گرماي محيط شهري ايجاد كرده است. تعيين رابطه بين تركيب كاربري و پوشش زمينها و دماي سطح زمين (LST) ، ميتواند تأثير قابل ملاحظه اي بر كاهش دما در محيط هاي شهر داشته باشد. در سالهاي اخير، گسترش شهر بوشهر موجب  افزايش سطوح غير قابل نفوذ، تغيير فضاي سبز و تغيير قابل توجه محيط زيست شهري شده است. بنابراين، بررسي تأثير فضاهاي سبز بر محيط پيراموني در برنامه ريزي شهر بوشهر ضروري است. مواد و روشها: به منظور آشكارسازي اثرهاي فضاي سبز در محيط هاي حرارتي شهري، در اين تحقيق از تكنولوژي سنجش از دور براي استخراج فضاهاي سبز، دماي سطح زمين و پوشش زمين از تصاوير لندست OLI( مرداد 1397 )بدون پوشش ابري از آرشيو دادههاي (USGS) لندست، استفاده شد. مشاهده هاي ميداني در ماه مرداد سال 1397 انجام شد و تغييرات دما و رطوبت نسبي در محيط پيراموني 13 محدوده فضاي سبز شهر بوشهر اندازه گيري و ثبت شد. براي تجزيه و تحليل داده هاي حاصل از اندازه گيري ميداني، مدل رگرسيون خطي چند متغيره بين دما و رطوبت نسبي با سه متغير جهت، فاصله و اندازه فضاهاي سبز تعيين شده و آثار متقابل بين متغيرها بررسي شد. با اجراي مدل رگرسيون چند متغيره، رابطه بين داده هاي دما و رطوبت نسبي مربوط به هر نقطه محاسبه شد. آزمون توكي بين ميانگين هاي تغييرهاي دمايي و رطوبت نسبي مربوط به هر يك از سه متغير در سطح اطمينان 95 %انجام شد.  نتايج و بحث: نتايج ضريب تبين R 2محاسبه شده از مدل رگرسيون خطي بين سنجه نرمال شده تفاوت پوشش گياهي (NDVI)  با دماي سطح زمين برابر با 0.72 نشان دهنده وابستگي باال بين تغييرهاي دما با تغييرات NDVI است. نتايج حاصل از تحليل تغييرهاي دما با تغيير NDVI نشان داد كه تغييرات NDVI كه در واقع سنجه فراواني گياه است از عاملهاي بسيار مهم در كاهش دما و يا در بهبود و افزايش مهمترين كاركرد اكولوژيكي فضاي سبز شهري است. نتايج حاصل از دادههاي ثبت شده در فاصلهها و جهتهاي متفاوت از فضاهاي سبز، نشان دهنده كاهش تدريجي دما و افزايش رطوبت نسبي با كاهش فاصله از محدوده هاي منتخب بوده است. بر اين اساس، ميزان تأثير فضاهاي سبز بر دما و رطوبت نسبي، تا فاصله 60 متر معني دار به دست آمد (p≤0.05) همچنين، جهت جغرافيايي غربي داراي كمترين R 2 ميزان دما و بيشترين رطوبت نسبي و جهت جغرافيايي شرقي داراي بيشترين ميزان دما و كمترين رطوبت نسبي بوده است. ميزان بهدست آمده از مدل خطي بين دما و رطوبت نسبي با روابط متقابل بين سه متغير (جهت، فاصله و اندازه فضاهاي سبز) نيز بهترتيب برابر با 0.88 و 0.99 بوده است. نتيجه گيري: نتايج به دست آمده نشان داد كه فضاي سبز شهري نقش مهمي در بهبود محيط حرارتي شهري دارد. با استفاده از تكنولوژي سنجش از دور و مقايسۀ محيط حرارتي، ميتوان گفت موقعيت و فاصله مكاني از فضاهاي سبز شهري بر الگوي حرارتي در محيط شهري تأثير ميگذارد. ما مي توانيم قوانين ويژه اي را براي توزيع فضاهاي شهري و دامنه هاي خنك كننده در فصل هاي گرم در محيط پيراموني فضاهاي سبز شهري داشته باشيم