تحليل واكنش ضريب اثرگذاري سرمايه‌گذاري ‌محيط زيستي بر كيفيت محيط زيست در قبال تغييرات سرمايه اجتماعي و انساني در ايران

سابقه و هدف: تحقيق هاي اخير، سرمايه اجتماعي را از عامل هاي مهم و اثرگذار بر بهبود مديريت م سأله محيط زيستي ميدانند چراكه همكاري فعالان مرتبط با مسأله محيط زيست را براي حل مشكلات موجود در حوزه محيط زيست آسان نموده و تقويت مي نمايد. در اين مقاله سعي شده است نقش سرمايه اجتماعي و انساني در چگونگي اثرگذاري سرمايه گذاري هاي محيط زيستي بر كيفيت محيط زيست در ايران مورد بررسي قرار گيرد. مواد و روشها: در اين تحقيق در مرحله اول با استتتفاده از رهيافت كالمن فيلتر و با استتفاده از داده هاي مربوط به سالهاي 1353 تا 1395 روند تغييرات ضريب اثرگذاري سرمايه گذاري محيط زيستي بر كيفيت محيط زيست در ايران به كمك نرم افزار Eviews برآورد شده است. در مرحله دوم در چارچوب روش همگرايي يوهانسون، ضمن بررسي مانايي متغيرها با استفاده از آزمون ريشه واحد ديكي فولر، تعميم يافته و تعيين تعداد روابط همگرايي با استفاده از آزمون هاي اثر و حداكثر مقادير ويژه، روابط همگرايي بلندمدت بين ستتترمايه اجتماعي، سرمايه ان ساني و ضريب اثرگذاري سرمايه گذاري محيط زيستي با استفاده از روش تخمين حداكثر را ست نمايي و به كمك نرم افزار Microfit برآورد گشته است. همچنين از توابع واكنش براي بررسي چگونگي واكنش ضريب اثرگذاري سرمايه محيط زيستي در قبال تغييرات سرمايه اجتماعي و سرمايه انساني استفاده شده است. نتايج و بحث: يافته هاي حاصل از برآورد ضريب اثرگذاري سرمايه گذاري محيط زيستي بر كيفيت محيط زيست در ايران با استفاده از روش كالمن فيلتر نشان ميدهد كه تأثيرگذاري سرمايه گذاري محيط زيستي بر كيفيت محيط زيست از يك روند يكسان تبعيت نكرده و نوسان هايي را تجربه نموده است. نتايج تخمين روابط همگرايي بلندمدت گوياي آن است كه در بلندمدت بين نوسان هاي اين ضريب ازيك طرف و نوسان هاي سرمايه اجتماعي و سرمايه انساني از طرف ديگر ارتباط معني دار وجود دارد. بدين معني كه با افزايش سطح سرمايه اجتماعي در جامعه، ضريب اثرگذاري، سرمايه گذاري محيط زيستي بر كيفيت محيط زيست تقويت شده و در صورت تضعيف سطح و ساختار سرمايه اجتماعي، اين ضريب نيز تضعيف ميشود. يافته هاي حاصل از توابع واكنش ضرب هاي نشان ميدهد كه اعمال يك شوك در سرمايه اجتماعي و سرمايه انساني در يك دوره معين منجر به تحريك و واكنش ضريب اثرگذاري سرمايه گذاري محيط زيست بر كيفيت آن و در نهايت شكل گيري سطح تعادلي متفاوتي براي اين ضريب در دوره هاي بعد ميگردد. نتايج تخمين بردار تصحيح خطا نيز نشان ميدهد كه به طور متوسط در هر دوره 26 درصد از عدم تعادل يك دوره در شدت اثرگذاري سرمايه گذاري محيط زيستي بر كيفيت آن در دوره بعد تعديل ميشود. نتيجه گيري: مبتني بر يافته هاي اين تحقيق، اثربخشي و كارآمدي سرمايه گذاري هاي محيط زيستي در بهبود كيفيت آن، تا اندازه قابل توجهي در گرو دانش افراد جامعه و همچنين اعتماد اين افراد نسبت به برنامه ها و فعاليت هاي تعريف شده در اين رابطه و ميزان مشاركت مؤثر آنها در تعريف و پياده سازي اين برنامه ها و فعاليت ها دارد. به عبارت ديگر رويكرد يكسويه و از بالا به پايين دولت در حوزه صيانت و حفاظت از محيط زيست، نميتواند به تنهايي تضمين كننده رسيدن به اهداف تعيين شده در باب مديريت محيط زيست باشد و الزم است مكانيسم هاي لازم براي جلب مشاركت و اعتماد افراد و ذينفعان مختلف در همه سطوح درگير در فرآيند مديريت محيط زيست، طراحي و مهيا گردد.