ارزيابي عملكرد مانع هاي صوتي آكوستيك موجود در بزرگراه صياد شيرازي تهران

سابقه و هدف: امروزه آلودگي صوتي به عنوان يك مشكل جدي بهداشتي و محيط زيستي شناخته ميشود. با گسترش پديده شهرنشيني و مهاجرت و ايجاد شبكه هاي حمل و نقل جاده اي، ريلي و هوايي و همچنين توسعه سريع صنايع به مرور زمان مسأله آلودگي صوتي به عنوان يك مسأله جدي در نظر گرفته شد كه مسئولان برنامه ريزي شهري را بر آن داشت تا اقدام به كنترل و دادن راهكار مناسب براي آن نمايند. استفاده از مانع هاي صوتي از جمله روش هايي ميباشد كه در كاهش و كنترل در مسير انتشار صوت كاربرد پيدا ميكند و در كاهش و كنترل صداي ناشي از ترافيك به دليل حركت لاستيك خودروها بر سطح جاده، عبور هوا با سرعت از روي بدنه وسيله نقليه، ازدحام موتور وسيله هاي نقليه و برخي ناهنجاريهاي عمدي (مانند بلند كردن صداي اسپيكرهاي داخلي، دست كاري اگزوز خودرو و ...) مؤثر واقع ميشود. هم اكنون 20 بزرگراه شهر تهران آلودگي صوتي دارند كه در تعدادي از اين بزرگراه ها نصب ديوار صوتي صورت گرفته است. بزرگراه صياد شيرازي نيز به 3 ديوار صوتي تجهيز شده است. هدف از اجراي اين پژوهش، بررسي عملكرد ديوار صوتي واقع در بزرگراه صياد شيرازي است. مواد و روشها: در اين تحقيق 3 مقطعي كه ديوار صوتي در بزرگراه صياد شيرازي تهران نصب شده بود با استفاده از دستگاه صداسنج مدل 2236 k B و بنابر استاندارد سازمان محيط زيست آمريكا به لحاظ تراز صوت (در ارتفاع 1.5 متري از زمين) در موقعيتهاي مختلف نسبت به ديوار صوتي مورد ارزيابي قرار گرفتند. اندازه گيري تراز صوت در فاصله 5 متري و 20 متري پشت ديوار نيز صورت گرفت و سپس دو فاكتور كاهش تراز صوت و ميزان افت صدا در اين مقاطع مورد ارزيابي قرار گرفت. در ضمن با اندازه گيري تراز معادل صوت در منازل (داراي نماكاري سنگي و واجد شيشه دوجداره) و در اتاق نشيمن طبقه هاي مختلف به مقايسه تراز معادل صوت با استاندارد صوت در منازل كه توسط آژانس حفاظت محيط زيست (آمريكا) تدوين شده، پرداخته شد. نتايج و بحث: ميزان تراز معادل صوت در داخل بزرگراه بين 70 الي 80 دسيبل متغير بوده و در فاصله نزديك (5 متري) از پشت ديوار كاهش درحدود 15 دسيبلي صوت مشاهده شد، در فاصله 20 متري نيز شاهد كاهش حدود 12 دسيبلي تراز صوتي وجود دارد. هرچند كه در ديوار كوچه زنبق بهدليل كوتاه بودن طول ديوار و رعايت نكردن اصول صحيح طراحي ديوار، مانع صوتي (نبود زاويه دهي مناسب) اين مقدار پايين تر بوده است، البته با احتساب كاهش درحدود 12 دسيبل، ميزان تراز معادل صوت همچنان تا 55 دسيبلي كه استاندارد ملي كشور براي منطقه هاي مسكوني و در خارج منزل استاندارد تعيين كرده اختالف وجود دارد كه به دليل فاصله كم بزرگراه تا منازل مسكوني اين امر را دور از دسترس قرار ميدهد. در داخل منازل پشت موانع نيز اندازه گيريهاي انجام گرفته بيانگر نبود تحقق نسبي استانداردها ميباشد. هرچند كه به نظر ميرسيد با افزايش ارتفاع، اثر موانع صوتي در كاهش تراز معادل صوت كمتر گردد ولي تا طبقه سوم اين مورد وجود ندارد و حتي گاهي به دليل صداي باالي موتور خانه، صدا در طبقه اول بالاتر از طبقات دوم و سوم بوده است. با توجه به ارتفاع درحدود 6 متري ديوار با افزايش ارتفاع و در طبقات چهارم و پنجم منازل پشت ديوار صوتي اثر مانع كمتر ميشود. البته كمتر ساختماني در مجاورت ديوار و بزرگراه مشاهده گرديد كه بيش از سه طبقه باشد. نتيجه گيري: عملكرد ديوارها دركاهش تراز معادل صوت به طور كلي مثبت بوده است. موانع صوتي بوستان وحد فاصل فروردين تا ابوذر و مانع صوتي كوچه زنبق به ميزان كمتر قادر به كاهش قابل توجه تراز صداي ناشي از ترافيك مي باشند، بنابر نتايج بيشترين تأثير موانع در ناحيه سايه صوتي و در واقع پشت مانع مي باشد و با فاصله گرفتن از مانع و قرارگيري در ناحيه نيم سايه و بعد از آن سهم مانع در كاهش تراز فشار صوت كم رنگتر ميشود.. با وجود عملكرد قابل توجيه ديوارهاي صوتي، نتايج اين پژوهش، گوياي رعايت نكردن استانداردهاي صدا در هواي آزاد منطقه هاي مسكوني (55 دسيبلي) نزديك بزرگراه مي باشد.