شناسايي و اولويت‌بندي راهبردهاي توسعه در مناطق روستايي بر مبناي رويكرد برنامه‌ريزي استراتژيك، مورد مطالعه شهرستان اسدآباد، استان همدان

Identification and Prioritization of Development Strategies in Rural Areas Based on Strategic Planning Approach: Case Study of Asadabad Town, Hamedan Province

توسعه روستايي مستلزم توجه به شرايط و ساختار فرهنگي، اقتصادي، اجتماعي و امكانات و ظرفيت‌هاي مناطق روستايي است. تعيين راهبردهاي توسعه در هر منطقه بدون توجه به اين مسائل با شكست مواجهه خواهد گشت. لذا هدف كلي پژوهش حاضر، شناسايي و اولويت‌بندي راهبردهاي توسعه در مناطق روستايي شهرستان اسدآباد بود. از اين رو، اين پژوهش در دو مرحله به روش كيفي-كمي و با استفاده از ابزار پروتكل- پرسشنامه انجام گرفت. جامعه آماري پژوهش 45 تَن از كارشناسان سازمان‌هاي دست‌اندركار توسعه روستايي و مطلعين روستايي شهرستان اسدآباد به منظور شناسايي راهبردها و 8 نفر از متخصصان توسعه روستايي جهت اولويت‌بندي اين راهبردها بودند كه به شكل هدفمند از نوع بارز در هر دو مرحله انتخاب شدند. در مرحله اول شناسايي نقاط قوت، ضعف، تهديدها و فرصت‌هاي توسعه در مناطق روستايي به كمك الگوي SWOT مورد بررسي قرار گرفت. در مرحله دوم نيز با استفاده از الگويANP اولويت‌بندي راهبردهاي توسعه روستايي تعيين شد. نتايج نشان داد كه راهبرد "حمايت مالي دولت از كشاورزان جهت خريد تجهيزات نوين توسعه روستايي و كشاورزي با ارائه تسهيلات اعتباري با بهره كم و بازپرداخت طولاني مدت" در اولويت اول قرار گرفت. مهم‌ترين الويت‌هاي بعدي شامل "متنوع‌سازي درآمد روستائيان و جذب نيروهاي جوان تحصيلكرده از طريق سرمايه‌گذاري بر بخش‌هاي دامداري، باغداري و صنعتي مانند صنعت اكوتوريسم، گردشگري و صنايع تبديلي-تكميلي كشاورزي" و "تشكيل اتحاديه يا تعاوني كشاورزان (شبكه كشاورزان) براي افزايش بهره‌وري توليدات (كشاورزي و آبياري) و افزايش قدرت چانه‌زني و فروش محصولات كشاورزي و صنايع دستي" بود. با توجه به اينكه راهبردهاي تنوع در اولويت‌هاي بالاتري قرار گرفتند پيشنهاد مي‌شود حمايت از فعاليت هاي غيركشاورزي مانند صنايع دستي روستايي، گردشگري و صنايع تبديلي كشاورزي بيشتر گردد.

Rural development requires attention to the cultural, economic and social conditions as well amenities and capacities of rural areas. Implementing the development strategies in each region will fail without considering these issues. Therefore, the main purpose of this study was to identify and prioritize development strategies in rural areas of Asadabad. Therefore, this research was carried out through two stages using qualitative-quantitative method and a questionnaire-based protocol. The statistical population of this study was 45 rural development organizations’ experts and rural informants in Asadabad County to identify the strategies and 8 experts to prioritize these strategies, which were selected through purposeful (Typical Case) sampling method. First, strengths, weaknesses, threats and opportunities of development in rural areas were identfied using SWOT technique. Then, rural development strategies were prioritized based on Analytic network process (ANP) analysis. The results showed that the "government's financial support from farmers to buy new equipment for rural and agricultural development by providing low-interest credit facilities and long-term repayment" strategy was ranked as first priority. The second and third important rural development strategies were:"diversification of villagers' income and recruitment of educated young people through investing on agriculture, tourism and agricultural processing industries " and "Formation of farmers' unio‎n or cooperatives (farmers' network) to increase agricultural productivity and farmers’ bargaining power as well the sale of agricultural products and handicrafts". Given that diversification strategies have been placed in higher priority, it is suggested that investment on rural off-farm activities like handicrafts and tourism as well agricultural processing indestries be increased.