كاركرد تنظيم آب در اكوسيستم‌هاي مرتعي، ارزش‌گذاري اقتصادي تغيير شرايط مراتع (مطالعۀ موردي: حوضۀ آبخيز ارناوه، خراسان شمالي)

مراتع طيف متنوعي از خدمات ضروري براي زندگي انسان فراهم مي‌كنند. اما شكست بازار در نظر گرفتن بسياري از اين خدمات اكوسيستمي باعث اخلال در ارائه آن‌ها شده است. در اين مطالعه ارزش اقتصادي كاركرد تنظيم و كنترل رواناب مراتع حوضۀ آبخيز ارناوه در شمال شرق ايران بررسي گرديد. كمي سازي مقدار رواناب با استفاده از روش SCS-CN و ارزش‌گذاري اقتصادي كنترل رواناب با استفاده از روش هزينۀ جايگزين انجام شد. نقش پوشش گياهي مراتع در حفظ آب با مقايسۀ مقدار كاركرد تحت شرايط فعلي پوشش و سناريو تخريب مراتع تعيين شد. علاوه بر اين نقش پوشش گياهي مراتع در كنترل رواناب سطحي با در نظر گرفتن سه سناريوي فرضي ديگر و سپس اثرات تغييرات كاربري مرتبط با اين سناريوها بر ميزان رواناب مورد مقايسه قرار گرفت. نتايج به‌دست‌آمده نشان داد كه نقش پوشش گياهي مراتع در تنظيم و كنترل رواناب برابر با 6^10×7.19 مترمكعب در سال است كه ارزش اقتصادي سالانه‌اي برابر با 9^10×123 ريال (225 دلار در هكتار در سال) دارد. همچنين نتايج مقايسۀ مقدار كاركرد مذكور در 3 سناريوي احتمالي تبديل مراتع و شرايط فعلي نشان داد كه سناريوي تبديل مراتع به اراضي ديم داراي بيشترين تأثيرات منفي (6^10×4.18 مترمكعب در سال افزايش نسبت به شرايط فعلي) و سناريو بهبود پوشش گياهي مراتع به 50-25 درصد پوشش گياهي داراي بيشترين تأثيرات مثبت (106×1.95 مترمكعب در سال كاهش رواناب) در تنظيم و ذخيرۀ رواناب خواهند داشت. نتايج مطالعه مي‌تواند به تصميم‌گيرندگان در جهت انتخاب مناسب‌ترين راهبرهاي توسعه كمك نمايد.