ارزيابي ناپايداري و تخريب اراضي با استفاده از روش‌هاي فازي، تحليل سلسله مراتبي و تركيب خطي وزني (مطالعۀ موردي: حوزۀ آبخيز بختگان فارس)

در كشور ايران، با وجود شرايط آب و هوايي خشك و نيمه خشك، استفادۀ بهينه از منابع محدود آب و خاك از اهميت ويژه اي برخوردار است. آنچه به عنوان تخريب سرزمين از آن ياد مي شود، نتيجۀ سياست هاي نادرست در مديريت اراضي است كه نمونۀ بارز آن در حوزۀ آبخيز بختگان به چشم مي خورد. عوامل و دخالت هاي انساني و نيز تغيير اقليم و پديدۀ خشكسالي در سال هاي اخير و نيز بسياري عوامل ديگر سبب شده تا اين حوزه از نظر منابع آبي و خاكي به شدت تخريب شده و حيات تالاب بختگان در معرض نابودي قرار گيرد. در اين مطالعه سعي گرديد تا ضمن شناسايي عوامل و پارامترهاي اكولوژيكي طبيعي و نيز عوامل انساني مؤثر در تخريب و آسيب پذيري حوزه، با استفاده از روش طبقه بندي فازي، روش تحليل سلسله مراتبي (AHP) و قابليت هاي مدل سازي سامانۀ اطلاعات جغرافيايي (GIS)، از داده هاي حاصل از معيارها و لايه هاي مؤثر استفاده شده و ميزان آسيب پذيري و تخريب اراضي در سطح حوزۀ تعيين گردد. نتايج حاصل از اين تحقيق نشان مي دهد، ميزان تخريب و ناپايداري اراضي در سطح حوزه داراي گسترش زيادي (48% از مساحت حوزه) است، اما آسيب پذيري در بخش هاي مركزي و پايين دست حوزه و غالباً در محدوده هاي تحت دخالت عوامل انساني مانند تراكم زياد جمعيت، مصرف و بهره برداري آب در بخش كشاورزي، مديريت هاي نادرست در كاربري اراضي منطقه و نيز سدها و بندهاي احداث شده ايجاد گرديده است و همچنين عوامل و پارامترهاي انساني داراي نقش پررنگ تري در تخريب و آسيب پذيري منطقه در مقايسه با عوامل اكولوژيكي و محيطي دارا مي باشند.