تركيبات شيمايي-معدني، قابليت هضم و ظرفيت بافري گونه‌هاي مرتعي Carthamus oxyacantha، Echinops ilicifolius، Silybum marianum و Eremurus luteus

خراسان رضوي داراي گونه‌هاي متعدد مرتعي است كه ارزش تعذيه‌اي برخي از آن‌ها براي دامداران تابحال ناشناخته مانده است. از اين‌رو اين مطالعه با هدف تعيين پتانسيل تعذيه‌اي گونه‌هاي مرتعي شامل Carthamus oxyacantha، Echinops ilicifolius، Silybum marianumوEremurus luteus (مرحلۀ گلدهي، سال 1398) در قالب طرح كاملاً تصادفي انجام شد. تركيبات شيميايي-معدني، فراسنجه‌هاي توليد گاز، ظرفيت بافري و برخي پارامترهاي تخمير شكمبه‌اي در شرايط آزمايشگاهي تعيين شدند. كمترين مقدار الياف نامحلول در شويندۀ خنثي (16.41 درصد) و اسيدي (12.82 درصد)، ليگنين نامحلول در شويندۀ اسيدي (5.52 درصد) و فيبر خام (17.63درصد) مربوط به Eremurus luteus بود (P 0.0001). بيشترين مقدار پروتئين خام (19.88 درصد) و خاكستر (21.69 درصد) در Silybum marianum مشاهده شد (P 0.0001). بيشترين مقدار كلسيم (30.42 گرم/كيلوگرم مادۀ خشك) در Eremurus luteus مشاهده شد (P 0.0001). بالاترين مقدار نيتروژن، پتاسيم، سديم، منيزيم، آهن، روي، منگنز و كبالت مربوط به Silybum marianum بود (P 0.0001). انرژي قابل متابوليسم از 6.48 مگاژول/كيلوگرم مادۀ خشك براي Carthamus oxyacantha تا 9.84 مگاژول/كيلوگرم مادۀ خشك براي Eremurus luteus متغير بود. همچنين Eremurus luteus داراي بيشترين قابليت هضم مادۀ خشك (73.15 درصد) و ظرفيت بافري اسيد-باز (Acidbase buffering capacity، 213.05 ميلي‌اكي‌والان گرم×3^-10) بود (P 0.0001). مقدار pH گياه از 5.36 براي Eremurus luteus تا 6.05 براي Echinops ilicifolius متغير بود. نتايج نشان داد كه هر يك از چهار گونۀ مرتعي مورد مطالعه، براحتي مي‌توانند بخشي از نيازهاي نگهداري دام‌هاي نشخواركننده به مواد مغذي و معدني را برطرف كرده و با توجه به پارامترهاي اندازه‌گيري شده، Eremurus luteus داراي بالاترين ارزش تغذيه‌اي در مقايسه با ساير گياهان بود.