تحليل امنيت انساني-شهري در استان خراسان جنوبي از منظر ژئوپليتيك با استفاده نزم افزار سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS)

امنيت انساني شامل تأمين نيازهاي اولية مادي و غيرمادي است. به بيان ديگر امنيت انساني مسائلي فراتر از حيات و بقاي فيزيكي انسان را در بر مي‌گيرد. شهر كانون و بستر اصلي رشد و تكامل بشري است. بر اين اساس فضاهاي شهري بايد بتوانند با توجه به شباهتها و تفاوتهاي ميان افراد و گروههاي سني و اجتماعي، محيطي امن، سالم، پايدار و جذاب را براي همه افراد فراهم كند و به نياز تمامي اقشار اجتماعي پاسخ مناسب بدهند. اين پژوهش با هدف شناسايي عوامل جغرافيايي و ژئوپليتيكي موثر در امنيت انساني- شهري استان خراسان جنوبي با روش توصيفي-تحليلي صورت پذيرفته است. بر اساس يافته‌هاي اسنادي مهمترين عوامل جغرافيايي و ژئوپليتيكي مؤثر در امنيت انساني-شهري استان مذكور تلفيقي از عوامل و مولفه‌هاي اجتماعي- فرهنگي، سياسي- امنيتي، اقتصادي- زيربنايي و جغرافياي طبيعي هستند. همچنين ويژگيهايي از قبيل كم و كيف جمعيت، اشتغال، قو-مگرايي، مرزي بودن، سطح توسعه پايين، كويري بودن، كوهستاني بودن، وسعت زياد در كنار جمعيت پايين، قاچاق و شرايط امنيتي حاكم بر كشور افغانستان در امنيت استان خراسان جنوبي به ويژه امنيت انساني و مناطق شهري آن مؤثر است. در بخش ميداني پژوهش جامعه آماري 178 نفر بوده كه با استفاده از فرمول كوكران حجم نمونه 85 نفر برآورد شده است. ضريب آلفاي كرونباخ براي اين پژوهش 87/0 درصد بوده و براي روايي پژوهش از پيش آزمون بهره گرفته شده است. بر اساس آزمونT يك طرفه از ميان شاخصهاي ميداني مورد بررسي در اين پژوهش پنج شاخص اول مؤثر در امنيت انساني-شهري استان خراسان جنوبي به ترتيب عبارتند از: وجود محروميت اقتصادي و فقر توليد؛ توسعه نامتوازن، ميزان اشتغال، اتباع بيگانه و مهاجران خارجي و زياد بودن ارتباطات برون مرزي. همچنين بر اساس نتايج آزمون فريدمن؛ شاخص‌هاي محروميت اقتصادي ،توسعه نامتوازن، ميزان اشتغال، زياد بودن ارتباطات برون مرزي و توپوگرافي به ترتيب مهمترين عوامل تأثيرگذار بر امنيت شهري است. كليدواژه‌ها