پديد آورندگان :
وارسته خانلري، زهرا دانشگاه ملاير - دانشكده كشاورزي - گروه علوم خاك , گلچين، احمد دانشگاه زنجان - دانشكده كشاورزي - گروه علوم خاك , موسوي كوپر، عبداله مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي گيلان - بخش تحقيقات منابع طبيعي
كليدواژه :
احياي اراضي جنگل‌زدايي شده , آنزيم‌هاي خاك , تغيير كاربري , كربن زيست توده ميكروبي , كيفيت خاك
چكيده فارسي :
در اين مطالعه تاثير تغيير كاربري اراضي (تبديل جنگل طبيعي به شاليزار) و احياي اراضي تخريب شده بر برخي ويژگي هاي كيفي و آنزيمي خاك مورد بررسي قرار گرفت. براي انجام اين پژوهش ايستگاه تحقيقاتي صنوبر در استان گيلان شهرستان آستانه اشرفيه انتخاب شد. نمونه هاي خاك از 5 كاربري (جنگل طبيعي، جنگل هاي دست كاشت صنوبر، توسكا و دارتالاب و شاليزار) و از دو عمق (20-0 و 40-20 سانتي متري) جمع آوري شدند. داده هاي اين پژوهش به صورت يك آزمايش فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي با سه تكرار مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. فاكتورهاي مورد بررسي شامل نوع كاربري اراضي در پنج سطح و عمق خاك در دو سطح بود كه در سه تكرار مورد مطالعه قرار گرفت. لذا تعداد تيمارهاي آزمايش 10=2×5 عدد كه با لحاظ نمودن تعداد تكرارها در مجموع 30 واحد آزمايشي بود. در مجموع 30 نمونه خاك دست خورده و 30 نمونه خاك دست نخورده وجود داشت كه جامعه آماري آزمايش را تشكيل مي داد. در نمونه ها برخي ويژگي هاي فيزيكي، شيميايي و بيولوژيكي اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه ميانگين وزني قطر خاكدانه (75 درصد)، هدايت هيدروليكي اشباع (95 درصد)، خاصيت آبگريزي (53 درصد)، كربن آلي (52 درصد.)، نيتروژن كل (52 درصد) و كربن زيست توده ميكروبي (53 درصد) در جنگل طبيعي بيشتر از شاليزار بود. همچنين فعاليت آنزيم اوره آز و آريل سولفاتاز به طور معني داري در خاك شاليزار نسبت به جنگل طبيعي كمتر بود. ولي برعكس، فعاليت آنزيم دهيدروژناز در خاك شاليزار بيشتر از خاك جنگل طبيعي بود و اين نشان مي دهد كه در دسترس بودن اكسيژن و رطوبت بر فعاليت دهيدروژناز اثر مي گذارد و با افزايش رطوبت خاك، فعاليت آن افزايش مي يابد. احياي برخي از اراضي تخريب شده به وسيله جنگل دست كاشت نشان داد پوشش گياهي صنوبر موثرتر از پوشش هاي گياهي ديگر در افزايش ميانگين وزني قطر خاكدانه، هدايت هيدروليكي اشباع و كربن زيست توده ميكروبي بود. در حاليكه تاثير پوشش دارتالاب در افزايش خاصيت آب گريزي، كربن آلي و فعاليت آنزيم اوره آز و آريل سولفاتاز بيش از پوشش هاي گياهي ديگر بود. فعاليت ويژه آنزيم (فعاليت آنزيم در واحد كربن آلي) در دهيدروژناز در شاليزار به طور معني داري بيشتر از جنگل طبيعي بود كه اين نشان دهنده آن است كه فعاليت اين آنزيم مستقل از تغييرات كربن آلي خاك بوده و به رطوبت خاك وابسته است. به طور كلي مي توان نتيجه گرفت كه در مقايسه با ويژگي هاي كيفي و فعاليت آنزيمي، پوشش دارتالاب بهتر از پوشش صنوبر و توسكا اين ويژگي ها را بهبود بخشيد.
چكيده لاتين :
In this study, the effects of land use change (conversion of natural forest to paddy fields) and regeneration of deforested land on some qualitative and enzymatic properties of the soil were investigated. For this study, Populus Research Station in Guilan province, Astana Ashrafieh city was selected. Soil samples were collected from 5 land uses (natural forest, populus, Alnus and Taxodium and paddy forests) and two depths (0-20 and 20-40 cm). The data were analyzed as a factorial experiment in a completely randomized design with three replications. The factors included land use type at five levels and soil depth at two levels that were studied in three replications. Therefore, the number of treatments were 5 * 2 = 10, totally 30 units accounting replications. In total, there were 30 samples of disturbed soil and 30 samples of undisturbed soil that constituted the statistical data of the experiment. Some physical, chemical and biological properties of the samples were measured. The results showed that the mean weight diameter (75%), saturated hydraulic conductivity (95%), water repellency (53%), organic carbon (52%), total nitrogen (52%) and microbial biomass carbon (53%) in the natural forest were higher than the ones in the paddy field. Also, the activity of urease and arylsulfatase in the paddy soil was significantly lower than the one in the natural forest soil. However, the activity of dehydrogenase in the paddy soil was higher than the one in natural forest soil, indicating oxygen availability and moisture affect the activity of dehydrogenase and its activity increases as the soil moisture increases. Reclamation of some deforested lands by hand planted forest showed that Populus vegetation was more effective than the other vegetation covers in increasing aggregate stability, hydraulic conductivity, and microbial biomass carbon. While Taxodium cover increased the activities of urease, arylsulfatase and acid phosphatase more than the ones in other vegetation covers. The specific activity of enzymes (enzyme activity per unit of organic carbon), in dehydrogenase was significantly higher in the paddy soil than in the soil under natural forest. This indicates that the activity of this enzyme is independent of soil organic carbon changes and is dependent on soil moisture. Overall, it can be concluded that, in comparison with the qualitative and enzymatic activity, Taxodium coating improved these properties better than populus and Alnus coating.
