شناسايي و دسته بندي الگوهاي ذهني كشاورزان داراي مزارع چندكاركردي نسبت به ترويج كشاورزي چندكاركردي

Identification and Classification of Mental Patterns of Farmers with Multifunctional Farms Regarding Extension of Multifunctional Agriculture

ادايم نوين توسعه كشاورزي و روستايي به عنوان پاسخي به چالش هاي اجتماعي، اقتصادي و محيط زيستي مورد توجه جهانيان قرار گرفته است. از اين رو مطالعه پيش رو به شيوه آميخته و با استفاده از روش كيو، به تحليل الگوهاي ذهني كشاورزان نسبت به ترويج كشاورزي چندكاركردي مي پردازد. در گام كيفي، با استفاده از رويكرد هدفمند و روش نمونه گيري گلوله برفي با 11 نفر از صاحب نظران دانشگاهي مصاحبه شد. تحليل داده هاي گردآوري شده با نرم افزار MAXQDA12 منجر به استخراج 61 گزاره شد. از اين تعداد، 48 گزاره به عنوان نمونه كيو انتخاب شد. در گام كمي، پس از جمع آوري اطلاعات حاصل از مرتب سازي كيو توسط 16 نفر از كشاورزان داراي مزارع چندكاركردي (21 = N)، اين اطلاعات با روش تحليل عاملي كيو در نرم افزار SPSS25 تحليل شد. نتايج نشان داد، 16 كشاورز مورد مطالعه در مجموع چهار الگوي ذهني در مورد ترويج كشاورزي چندكاركردي داشتند كه عبارت اند از: حاميان درك اهميت و منافع كشاورزي چندكاركردي و محدوديت هاي كشاورزي توليدگرا، حاميان سياست هاي تسهيل و تشويق كننده و عوامل آموزشي و ترويجي، حاميان مهارت هاي كارآفريني كشاورزان و تقاضاي جامعه براي كاركردهاي غيرتوليدي كشاورزي، حاميان ويژگي هاي مزرعه در چندكاركردي كردن مزارع كشاورزي. اين الگوها در مجموع 84/20 درصد واريانس كل را تبيين كردند. الگوي ذهني اول (26/86 درصد) و الگوي ذهني دوم (23/51 درصد) سهم بيشتري از واريانس كل را تبيين كردند.

Multifunctional agriculture as a new paradigm for agriculture and rural development has been considered by the world as a response to social, economic, and environmental challenges. Current mixed method research used the Q-method to examine and explain farmers’ mental patterns regarding extension of multifunctional agriculture. In the qualitative step, the purposeful and snowball sampling methods were used to interview 11 academic experts. Analyzing data collected with MAXQDA12 software led to the extraction of 61 statements. 48 statements were selected as the Q sample. In the quantitative step, after collecting data from sorted Q statements by 16 farmers with multifunctional farms (N= 21), this data was analyzed using Q factor analysis in SPSS25 software. The result showed that 16 farmers surveyed had four mental patterns regarding extension of multifunctional agriculture, including Proponents of understanding the importance and benefits of multifunctional agriculture and limitations of productivist agriculture, Proponents of multifunctional agriculture facilitation and encouragement policies and extension and education factor, Proponents of farmers’ entrepreneurial skills and community demand for multifunctional agriculture, and Proponents of farm characteristics. These patterns account for 84.20% of the total variance. The first mental pattern (26.86%) and the second mental pattern (23.51%) explained a greater share of the total variance.