گوناگوني خصوصيات اپيدرم برگ و متابوليت‌هاي گياهي جمعيت‌هاي سلمه تره (Chenopodium album L.) در جهات مختلف جغرافيايي مزارع صيفي گنبدكاووس

Diversity of leaf epidermal characteristics and plant metabolites of Chenopodium album population in various geographical directions of summer crop in Gonbad Kavous

در اين تحقيق، جمعيت سلمه‌‍تره (Chenopodium album) از چهار جهت جغرافيايي شرق، غرب، شمال و جنوب مزارع صيفي گنبدكاووس جمع‌آوري شد. سپس از هر جهت 10 بوته با رعايت حداقل فاصله 100 متري برداشته و در انتها برگ زير گل‌آذين بوته‌ها انتخاب شد. نمونه‌هاي برگ در هر جهت براي مطالعه صفات اپيدرمي و متابوليت‌هاي گياهي مورد آزمايش قرار گرفتند. صفات اپيدرمي برگ نظير تيپ روزنه، شكل سلول‌هاي اپيدرمي و الگوي ديواره آنتي‌كلينالي، طول، عرض، مساحت روزنه، تعداد سلول‌هاي اپيدرمي روزنه، شاخص و تراكم روزنه به‌علاوه ميزان نشاسته، پروتيين، قندهاي محلول و فنل‌كل سلمه‌تره اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد كه جمعيت سلمه‌تره در جهات مختلف داراي روزنه در هر دو سطح رويي و پشتي بودند. بيشترين تعداد سلول‌هاي اپيدرمي، شاخص و تراكم روزنه‌اي سلمه‌تره در جهت‌هاي مختلف به‌جزء تعداد سلول‌هاي اپيدرمي در جنوب به سطح تحتاني برگ‌ها اختصاص داشت. تيپ روزنه و شكل سلول‌هاي اپيدرمي در دو سطح رويي و پشتي در جهات مورد بررسي به‌ترتيب به‌صورت آنموستيك و نامنظم بود. هم‌چنين سلمه‌تره در دو سطح برگ در جهات مختلف به‌جزء جنوب داراي ديواره آنتي‌كلينالي كمي موجدار بودند. بيش‌ترين ميزان نشاسته، پروتيين، قندهاي محلول و فنل‌كل در سلمه‌تره به‌ترتيب مربوط به جهت غرب، جنوب، شرق و شرق بود. بنابراين آگاهي از ويژگي‌هاي سلول‌هاي روزنه، ميزان اسموليت‌ سازشي قندهاي محلول به‌همراه تركيبات فنلي به‌دليل تاثير در باز و بسته شدن روزنه‌ها و تعرق اهميت بسزايي دارد. هم‌چنين سلمه‌تره به‌دليل مقدار مناسبي از تركيبات فنلي در جهات مختلف به‌ويژه شرق مي‌تواند به‌عنوان كانديدي براي توليد علف‌كش‌هاي زيستي و آنتي‌اكسيدان‌ها باشد.

In this study, population of Chenopodium album were collected from four geographical directions such as east, west, north and south of summer crop of Gonbad Kavous. Then 10 plants from each direction at least with 100 m distance were collected and at the end leaves below the inflorescence of plants were selected. Collected leaf samples of each direction were tested for epidermal characteristics study and metabolites of plant. Epidermal traits of leaf stomata such as type, epidermal cells form, anticlinical wall type, length, width and area, the number of epidermal cells, index and density as well as content of starch, protein, soluble sugar and total phenols of chenopodium album were measured. Results showed that whole population of Chenopodium album in various directions had stomata in both surface of upper and back. The highest number of epidermal cells and stomatal index and density of Chenopodium album in various directions except in case of epidermal cells number in south were allocated to back surface of leaves. Stomata type and epidermal cells form on both surfaces of studied directions were animistic and irregular respectively. Chenopodium album in both leaf surfaces in different directions except south had anticlinical wall type a slightly undulating. The highest starch, protein, soluble sugar and total phenols in Chenopodium album were obtained in west, south, east and east respectively. Therefore, knowing the characteristics of stomatal cells, the compromise osmolytes of soluble sugar as well as phenolic compounds due to impact of the opening and closing of stomata and transpiration