تعادل‌بخشي آبخوان با روش‌هاي برنامه‌ريزي غير‌خطي و برنامه‌ريزي مثبت رياضي در دشت قزوين

برداشت بيش از حد از آبخوان‌ها براي توليد محصولات كشاورزي باعث كاهش ميزان آب در سفره‌هاي زير‌زميني شده، به طوريكه اين كاهش مقدار عوارض جبران ناپذيري را در مناطق مختلف به دنبال داشته است. جهت كاهش معضلات ناشي از كاهش حجم آبخوان‌ها نياز به تصميم‌گيري در سطح كلان مي‌باشد. همين امر تعادل بخشي آبخوان‌ها را به يكي از ضروري‌ترين عوامل در مديريت منابع آب تبديل كرده است. در اين تحقيق به منظور احياي سفره‌هاي آب زيرزميني و اجراي كاهش برداشت در آبخوان‌هاي كشور به عنوان يكي از پروژه‌هاي‌ تعادل بخشي، اقدام به بهينه‌سازي الگوي كشت با رويكرد اقتصادي و بررسي تغييرات سود كشاورزان در سال 1395 با سناريوهاي كاهش برداشت به مقادير 1، 3 و 5 درصد، با دو ديدگاه متداول صورت گرفته است. در اين راستا بهينه‌سازي الگوي كشت از دو منظر تغيير الگوي كشت بوسيله‌ي بهينه‌سازي با برنامه‌ريزي غير‌خطي (NLP) و كاهش سطوح زير كشت بوسيله‌ي روش بهينه‌سازي با برنامه‌ريزي مثبت رياضي(PMP) انجام شده است. نتايج اعمال سناريوهاي كاهش برداشت در دشت قزوين كه داراي كسري سالانه 316 ميليون متر مكعب مي‌باشد نشان داد كه به ترتيب مقادير 21.2، 63.7 و 106.1 ميليون مترمكعب برداشت از آبخوان كاسته مي‌شود. همچنين نتايج تحليل دو روش برنامه‌ريزي نشان داد كه مدل بهينه سازي غير خطي، سود اقتصادي بيشتري نسبت به مدل PMP ايجاد خواهد نمود.