كاربرد روش رتبه بندي منصفانه در تعيين رتبه كارايي مصرف آب محصولات زراعي تحت رويكرد آب مجازي (مطالعه موردي: شهرستان خاش)

كمبود آب ويژگي بارز مناطق خشك و نيمه‌خشك است كه توليد محصولات كشاورزي را به‌مخاطره انداخته است. لذا مديريت مصرف و استفاده كارا از منابع آب در توليد محصولات كشاورزي ضروري است. يكي از راه‌كار‌ها جهت مديريت و افزايش كارايي مصرف آب (WUE) در بخش كشاورزي، تعيين مقدار حجم آبي است كه در فرايند توليد محصولات كشاورزي مصرف شده است. به‌منظور محاسبه ميزان حجم آب مصرف‌شده محصولات كشاورزي در مراحل رشد، از شاخص آب مجازي استفاده مي‌شود. بنابراين هدف اين تحقيق محاسبه كارايي مصرف آب (WUE) محصولات كشاورزي در شهرستان خاش تحت رويكرد آب مجازي و ردپاي آب ميباشد. لذا ابتدا نياز آبي با استفاده از مدلCROPWAT بدست آمد. سپس حجم آب مجازي، ردپاي آب سبز و آب آبي براي محاسبه كارايي مصرف آب با استفاده از مدل تحليل پوششي داده‌ها (DEA) محاسبه شد. نتايج نشان داد 20.15 درصد از كل نياز آبي محصولات كشاورزي شهرستان خاش توسط آب سبز و 79.85 درصد آن توسط آب آبي تامين مي‌شود. محتواي آب مجازي توليد محصولات كشاورزي در اين منطقه 853 مترمكعب بر تن مي‌باشد و ردپاي مصرف آب نشان‌دهنده آن است كل مقدار برداشت از منابع آب جهت توليد محصولات كشاورزي 133.554 ميليون متر‌مكعب مي‌باشد. نتايج DEA حاكي از آن است كه متوسط كارايي در مصرف آب محصولات كشاورزي شهرستان خاش 70.8 درصد است. ذرت‌دانه‌اي، سيب‌زميني، پياز، گوجه‌فرنگي، بادمجان، خربزه و هندوانه، يونجه، ذرت علوفه‌اي و سورگوم با نمره كارايي 1 جزء محصولات كارا و محصولات خرما، انگور، گندم، برنج و جو جزء محصولات ناكارا قرار گرفتند. با استفاده از روش رتبهبندي منصفانه (FRM) دريافتيم كه كمترين ميزان كارايي مربوط به خرما و بيشترين ميزان كارايي مربوط به محصول سورگوم بود و در آخر مشخص شد محصولاتي كه ردپاي مصرف آب بالاتري داشتند از ميزان كارايي كمتري در مصرف آب برخوردار بودند.