نقش رويكرد مديريت سيلاب بر تاب‌آوري جوامع محلي. مطالعۀ موردي: روستاهاي سيل‌زدۀ حوضۀآبخيز گرگانرود

منطقۀ مورد مطالعه در دو روستاي دشت واقع در استان خراسان شمالي و روستاي بش اويلي در استان گلستان است. هدف از انجام اين پژوهش بررسي اثرات اقدامات مختلف مديريت سيلاب در دو روستاي سيل زده دشت (با مجموعه اي از اقدامات سازه اي و غير سازه اي) و روستاي بش اويلي (جابه جايي سكونتگاه و اسكان مجدد) بر ميزان تاب آوري جوامع محلي است. جامعۀ آماري اين پژوهش ساكنان روستاي دشت كالپوش واقع در استان خراسان شمالي به ميزان 391 خانوار و ساكنان روستاي بش اويلي واقع در استان گلستان به ميزان 129 خانوار مي باشد. پرسش نامه هاي پژوهش مشتمل بر متغيرهاي مرتبط با موضوع تحقيق در چهار بُعد اجتماعي (9 مولفه)، بُعد اقتصادي (مؤلفۀ 9)، بُعد رواني (5 مؤلفه) و بُعد زيست محيطي (6 مؤلفه) است. براي پرسش نامه هاي مورد استفاده ازرسش هاي بسته با پاسخ هاي در طيف ليكرت پنج مقياسي استفاده شده است. در گام ديگر پس از تكميل پرسش نامه ها و رفع نواقص احتمالي، اطلاعات مورد نياز از پرسش نامه ها استخراج شده و جهت رسيدن به اهداف پژوهش، مورد بررسي و تحليل آماري قرار گرفت. بدين منظور از روش آماري مقايسۀ ميانگين ها و طرح پانل گذشته نگر مبتني بر نگرش سنجي از جامعۀ نمونه در دو دورۀ قبل و بعد از اجراي اقدامات مديريت سيلاب استفاده گرديد. نتايج حاصل از تجزيه و تحليل آزمون تي تك نمونه اي الگوهاي مورد مطالعه بيانگر وجود اختلاف معني دار در سطح اطمينان 95 درصد در الگوي سازه اي و غير سازه اي در تمامي ابعاد اجتماعي، اقتصادي، رواني و زيست محيطي مي باشد؛ همچنين نتايج بيانگر وجود اختلاف معني دار در الگوي اسكان مجدد در ابعاد اجتماعي، رواني و زيست محيطي مي باشد، ولي يافته ها بيانگر عدم معني داري الگوي اسكان مجدد در بُعد اقتصادي است. نتايج آزمون تي دو نمونه مستقل عدم وجود اختلاف معني دار در بُعدهاي اجتماعي و زيست محيطي و وجود اختلاف معني دار در بُعدهاي اقتصادي و رواني را بين دو الگوي مورد مطالعه نشان مي دهد. با توجه به وضعيت نامطلوب تاب آوري اقتصادي در روستاي جابه جا شده بش اويلي پيشنهاد مي گردد ضمن توجه به سازگاري و تناسب فضاي زيستي با الگوهاي زيستي، نسبت به در نظر گرفتن منابع معيشتي جايگزين اقدام گردد.