ارزيابي توان اكولوژيك واحدهاي هيدرولوژيك حوضه‌‌هاي آبخيز به منظور اولويت‌‌بندي عمليات اجرايي آبخيزداري. مطالعه موردي: حوضه آبخيز دشت مختاران، بيرجند

توجه به حوضه‌ هاي آبخيز به عنوان اصلي ترين عامل جهت توسعه پايدار در مباحث مديريتي حائز اهميت مي باشد. ارزيابي توان اكولوژيكي و اولويت‌ بندي حوضه‌ هاي آبخيز با توجه به معيارهاي مختلف اكولوژيكي، از موارد مهم در برنامه‌ ريزي و مديريت جامع حوضه ‌هاي آبخيز مي ‌باشد. در اين مطالعه، از روش تركيبي Fuzzy-TOPSIS جهت تصميم ‌گيري چند شاخصه در حوضه آبخيز دشت مختاران واقع در شهرستان بيرجند استفاده گرديد. 13 معيار محيط زيستي شامل كميت و كيفيت آب زيرزميني منابع پايين ‌دست و بالادست، شدت سيل‌خيزي، حفاظت خاك، كميت آب سطحي، علوفه توليدي، تبخير و تعرق پتانسيل، تركيب گياهي، فرسايش آبي و بادي، ظرفيت چرا در حوضه مطالعاتي اندازه‌ گيري و حوضه به 3 بلوك ارتفاعات شمالي، جنوبي و دشت حوضه كه هر كدام داراي معيار‌هاي خاص خود مي ‌باشند نيز تقسيم بندي گرديد. سپس معيارهاي هر بلوك با فرآيند تحليل سلسله مراتبي وزن دهي و هر يك از 13 معيار محيط زيستي نيز فازي سازي و مشكل اصلي هر زيرحوضه با توجه به مطالعات انجام شده در حوضه تعيين و براساس نوع مشكل، زيرحوضه‌ ها در هر بلوك گروه‌‌بندي شدند. براساس روش ارزش گذاري طيف ليكرت، اهميت نسبي زيرحوضه ‌ها نسبت به هر يك از معيارها به صورت اعداد فازي مثلثي مشخص و ضريب نزديكي زيرحوضه‌‌هاي هر گروه برآورد و نقشه اولويت ‌بندي عمليات اجرايي آبخيزداري كل حوضه ترسيم گرديد. نتايج نشان داد كه زيرحوضه هاي داراي اولويت كم و خيلي كم 54.05 درصد محدودۀ مورد مطالعه را در برگرفته ‌اند، كه بيشتر بر دشت حوضه و ارتفاعات شمالي حوضه منطبق هستند و زيرحوضه هاي داراي اولويت زياد و خيلي زياد 39.52 درصد محدودۀ مورد مطالعه را در برگرفته ‌اند، كه بيشتر بر ارتفاعات شمالي و ارتفاعات جنوبي حوضه و بخش‌ هايي از دشت حوضه منطبق مي‌ باشند و همچنين زيرحوضه هاي داراي اولويت متوسط 6.42 درصد محدوده مورد مطالعه را در برگرفته‌ اند، كه بيشتر بر ارتفاعات جنوبي حوضه و دشت حوضه منطبق هستند.