مفهوم اخلاق از ديدگاه نوجوانان ايراني: يك مطالعۀ پديدارشناسي

اخلاق يك سازه‌ي چندوجهي است. از يكسو سازه‌اي تحولي است و مراحل آن موازي با تحول رواني – اجتماعي است و از سوي ديگر ريشه در ارزش‌هاي فرهنگي دارد. هدف پژوهش حاضر شناسايي مفهوم اخلاق در ميان نوجوانان ايراني است. با به‌كارگيري روش كيفي و با استفاده از طرح پديدارشناسي، چگونگي مفهوم سازي اخلاق از ديدگاه نوجوانان بررسي شد. شركت كنندگان در پژوهش 77 نفر(49 دختر، 28 پسر) از بين دانش آموزان مقطع متوسطه‌ي اول منطقه‌ي 4 آموزش و پرورش شهرتهران بودند. جمع‌آوري داده ها با استفاده از روش گروه‌هاي كانوني انجام شد. هفت گروه كانوني در مدارس دخترانه و چهار گروه كانوني در مدارس پسرانه تشكيل شد. پس از انجام تحليل كيفي مصاحبه‌ها به روش كلايزي مشخص شد نوجوانان ايراني اخلاق را در هفت مقوله تعريف مي‌كنند كه عبارتند از: عدالت، مراقبت، عامليت اخلاقي، حساسيت اخلاقي، مسئوليت اخلاقي، انگيزش اخلاقي و ارزش‌هاي فردي. هريك از اين مقوله‌ها شامل زيرمقوله‌هايي هستند. درباره ي ثبات و نسبي گرايي اخلاقي در بين نوجوانان، نوجوانان نسبي گرا هستند و اخلاق را وابسته به شرايط بيروني و فرد مقابل مي دانند. همچنين در تعريف اخلاق، نوجوانان بين نيت و رفتار اخلاقي تمايز قائل مي‌شوند و اخلاق را مجموعه اي از نيت ها و رفتارها تعريف مي كنند.بنابراين در اين مطالعه مفهوم اخلاق و تعريف آن از ديدگاه نوجوانان ايراني و در بافت فرهنگي جامعه‌ي ايراني بررسي شد.