بررسي دلالت الهام فجور و تقوا در آيه هشتم سوره شمس بر معرفت حضوري

موضوع اين مقاله بررسي دلالت آيه هشت سوره شمس بر معرفت حضوري اخلاقي است. تعدادي از انديشمندان مسلمان الهام تقوا و فجور را از جنس علم حضوري مي‌دانند. در مقاله تلاش شده است اثبات شود كه احتمال حضوري خطاناپذيربودن معرفت‌هاي اخلاقي در آيه مردود است. اهميت اين مسئله رفع مصونيت از خطا در معرفت‌هاي اخلاقي مي‌باشد. ابتدا دو ادعا مبني بر وجود معرفت حضوري اخلاقي ذكر مي‌شود. در ادامه الهام با توجه به منابع لغوي، تفاسير و تبين‌هاي عقلاني، معناشناسي مي‌گردد. مطابق معناي الهام ظاهر آيه اطلاق دارد و شامل انواع معرفت حضوري و حصولي بديهي مي‌گردد. در ضمن سعي شده است برخي كليدواژه‏هاي مربوط به علم حضوري در قرآن مانند قلب و فطرت بررسي شوند كه دلالتشان بر معرفت حضوري اخلاقي اثبات نمي‌گردد. درنهايت احتمال دلالت آيه بر معرفت حضوري رد مي‌شود؛ چون طبق استدلال‌هاي عقلاني، وجود اين نوع معرفت محال به نظر مي‌رسد. پس آيه نسبت به آن انصراف دارد. از اين جهت نتيجه گرفته مي‌شود الهام فجور و تقوا مي‌تواند انواع ديگري از معرفت مثل بديهي اولي و فطري منطقي را شامل گردد.