پاسخ رشد رويشي، فيزيولوژيك و آنزيمي گياه دارويي خرفه (Portulaca oleracea) به غلظت كادميوم در خاك

كادميوم از رايج‌ترين فلزات سنگين در مناطق آلوده مي‌باشد كه با ورود به زيست‌‌بوم و زنجيره غذايي، اثرات اكولوژيكي زيانباري بر موجودات زنده بر جاي خواهد نهاد. با توجه به خطر افزايش عناصر سنگين در خاك‌هاي كشاورزي و به‌دنبال آن حضور در گياهان دارويي همچون خرفه (.Portulaca oleracea L)، پژوهشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار جهت بررسي واكنش رشد رويشي و پارامترهاي فيزيولوژيك و آنزيمي اين گياه دارويي نسبت به افزايش غلظت كادميوم (از صفر تا 275 ميلي‌گرم در كيلوگرم) در خاك اجرا گرديد. نتايج نشان داد كه صفات رويشي، رنگيزه‌هاي فتوسنتزي، ميزان پروتئين محلول و محتوي نسبي آب برگ با افزايش غلظت كادميوم كاهش و ميزان توليد مالون‌دي‌آلدئيد، پراكسيد هيدروژن و پرولين افزايش نشان داد. همچنين روند تغييرات فعاليت سه آنزيم پراكسيداز (POX)، آسكوربات‌پراكسيداز (APX) و سوپراكسيدديسموتاز (SOD) در سطوح پايين سميت افزايش و در سطوح بالاتر به صورت كاهشي بود. گياه خرفه به مقادير بالاتر كادميوم حساسيت بيشتري نشان داد، به‌طوريكه شيب تغييرات بيشتر متغيرهاي مورد مطالعه از جمله وزن خشك اندام‌هاي رويشي، ميزان رنگيزه‌هاي فتوسنتزي، پرولين، پروتئين محلول برگ و پراكسيدهيدروژن در سطوح پايين كادميوم (محدوده صفر تا حدود 60 ميلي‌گرم در كيلوگرم خاك) كمتر بود و پس از آن با شيب بيشتري ادامه يافت. در مجموع نتايج حاكي از قدرت رشد گياه دارويي خرفه تا سطح 275 ميلي‌گرم در كيلوگرم كادميوم خاك بود. با اين حال در غلظت‌هاي بالاتر از حدود 60 ميلي‌گرم، تجمع ماده خشك و كاركرد سيستم‌هاي دفاعي گياه بيش از 50 درصد كاهش نشان داد.