بررسي تغييرات آنزيمي و غيرآنزيمي در فرآيند گلدهي گياه زعفران (Crocus sativus L.)

دست‌يابي به توليد بيشتر و كيفيت بالاتر گياه زعفران مستلزم درك جنبه‌هاي فيزيولوژيكي و بيوشيميايي فرآيند گلدهي مي‌باشد. اين تحقيق با هدف روشن‌شدن رابطه بين ميزان شكوفايي گل و محتوي نسبي كربوهيدرات، نشاسته و پروتئين مؤثر بر نمو گل در گياهان به‌گل‌رفته و گياهان به‌گل‌نرفته زعفران در مرحله گلدهي و تعيين الگوي شكوفايي گل براساس مقايسه اين صفات در مراحل دوره خواب، گلدهي و رشد رويشي انجام شد. تعداد 120 بنه زعفران سالم و يكنواخت از نظر وزن در قالب طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار، انتخاب و در اتاقك رشد كشت شدند. در مراحل خواب (اواسط مرداد)، گلدهي (اواخر مهر) و رشد رويشي (دي ماه) از بنه‌ها به صورت مجزا نمونه‌گيري و محتوي قند، نشاسته، پروتئين و ميزان فعاليت آنزيم‌هاي كاتالاز، پراكسيداز و آسكوربات پراكسيداز آنها اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد ميزان قند در مرحله گلدهي 65.6% نسبت به مرحله خواب گياه افزايش يافت و محتوي نشاسته در مرحله رشد رويشي 60% نسبت به مرحله گلدهي كاهش داشت. آنزيم كاتالاز در مرحله خواب (3 ميكرومول پراكسيد هيدروژن در گرم وزن تر در دقيقه) و آنزيم پراكسيداز در مرحله رويشي (2.6 واحد در گرم وزن تر در دقيقه) در حداكثر ميزان فعاليت خود قرار داشتند. با توجه به وجود نشاسته كمتر در گياهان به‌گل‌رفته نسبت به گياهان به‌گل‌نرفته مي‌توان نتيجه گرفت احتمالاً گياه با توجه به نياز خود در مرحله گلدهي، نشاسته موجود در بنه گياه زعفران را به قند تبديل و اين دو ماده بر حسب ضرورت در تبادل با هم تغيير مي‌كنند. در بين آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيداني بررسي‌شده مشخص شد آنزيم پراكسيداز معمولاً به صورت يك آنزيم چند منظوره عمل مي‌كند و مي‌تواند گل‌انگيزي را تقويت و يا مهار كند.