بررسي فقهي- حقوقي وضعيت اقليت هاي ديني شناخته نشده در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران

The Status of Unrecognized Religious Minorities in the Constitution of the Islamic Republic of Iran: Islamic Jurisprudential-Legal Review

با توجه به حضور گروه هاي مختلف نژادي، قومي، زباني، ديني و مذهبي در جاي جاي ايران، حقوق اين گروه ها هماره مورد توجه بوده است. اين مباحث با پيروزي انقلاب اسلامي جنبه هاي جديدي نيز به خود گرفته و حقوق اين گروه ها، به ويژه اقليت هاي ديني به يكي از كانوني ترين مسايل و چالش هاي اجتماعي، سياسي و حقوقي كشور بدل شده و ابعاد بين المللي نيز پيدا كرده است. اصل 13 قانون اساسي، زرتشتيان، كليميان و مسيحيان را تنها اقليت هاي ديني شناخته شده ايراني اعلام كرده و همين امر منشا تقسيم اقليت هاي ديني ايراني به دو قسم «شناخته شده» و «شناخته نشده» شده است. مجلس خبرگان قانون اساسي كوشيده است با تصويب اصل 14 پاياني بر مباحث پيرامون عدم شناسايي برخي اقليت ها باشد كه به علت برخي از ابهام هاي مفاد اين اصل، كوشش موفقي به نظر نمي رسد. پس از آن نيز مقنن عادي به هنگام تصويب قانون مجازات اسلامي در سال 1392 براي نخستين بار در تاريخ حقوق ايران از زمان مشروطه تاكنون از ايرانياني سخن گفته كه ذمي، معاهد و مستامن نيستند كه اين امر منشا بحث هاي جديدي در خصوص اقليت هاي مذكور شده است. لذا، پرسش از وضع حقوقي اقليت هاي ديني شناخته نشده در حقوق اساسي ايران را مي توان سوال اصلي اين نوشتار دانست كه با روش تحليلي-توصيفي بررسي و تلاش شده يك جمع قابل قبول بين اقتضايات تابعيت و عدم شناسايي اين اقليت ها ارايه شود. اين مهم بدون توجه به آموزه هاي فقهي، به عنوان مبناي نظام حقوقي جمهوري اسلامي، ميسور نيست و لذا پژوهش حاضر به انطباق تحليل خود بر موازين اسلامي التزام دارد.

The Islamic Republic of Iran also has various types of minorities. Different racial, linguistic, cultural and religious minorities have formed a diverse population in Iran. Muslims in Iran are about 99.4% of the population, so the Constitution of the Islamic Republic of Iran mandates that the official religion of Iran is Islam. Then, non-Muslim Iranian citizens as “religious minorities” are divided into two general categories in the Iranian Constitution: Religious minorities subject to Article 13 of the Constitution as “recognized religious minorities” and Religious minorities subject to Article 14 of the Constitution as “unrecognized religious minorities”. The Constitution enables recognized religious minorities -Christians, Jews and Zoroastrians- to apply their own cannel law in the interpersonal affairs. According to Article 14, unrecognized religious minorities will be treated well and fairly in Iran. As mentioned in the Constitution, Iran’s legal system based on Islamic jurisprudence. So, by using citizenship -as a legal entity- and considering the teachings of Islamic jurisprudence, this research seeks to make clear the status of unrecognized Iranian religious minorities, using an analytical-descriptive method.