تبيين نظري خط فقر از ديدگاه اقتصاد اسلامي براساس استانداردهاي آماري اقتصاد ايران

Theoretical explanation of the poverty line from the perspective of Islamic economics; based on statistical standards of the Iranian economy

عدالت اقتصادي يكي از اصول اقتصاد اسلامي به شمار آمده و پژوهشگران اين عرصه تاكنون نظريه ها و پژوهش هاي گستردهاي در راستاي مبتني كردن توصيههاي سياستي اقتصادي بر اين اصل مهم انجام دادهاند. هدف از اين مقاله معرفي حدكفاف بجاي خط فقر و ارايه معياري جهت اندازه گيري حدكفاف در اقتصاد اسلامي است. ابتناي نظريه عدالت اقتصادي بر «استحقاق» تمركز اين دسته از پژوهش ها بر تبيين هرچه بيشتر و دقيقتر اين انگاره را در اقتصاد اسلامي ميطلبد. عدالت اقتصادي در آموزههاي اسلامي مستلزم اين است كه دست كم به چهار استحقاق حد كفافي، توازن، سهم بري عوامل توليد و اعتدالي−عرفي، جامه عمل پوشانده شود.در اين مقاله با روش توصيفي−تحليلي و با استفاده از روشهاي رياضي به تبيين كرانه پايين حد كفاف فقر و ارايه راهكارهايي براي برآورد آن پرداخته و در ضمن به مقايسه آن با خط فقر در اقتصاد متعارف خواهيم پرداخت. نتيجه اين مقاله نشان ميدهد خط فقر و كرانه پايين حد كفاف دو معيار كاملا جداگانه بوده و براساس روايات ميتوان اولين نقطه عطف توزيع درآمد را حد كفاف در نظر گرفت و در بيشتر مواقع حد كفاف بالاتر از خط فقر قرار ميگيرد.

Economic justice is one of the principles of Islamic economics and researchers in this field have made extensive theories and studies to base economic policies recommendations on this important principle. The purpose of this article is to introduce "the limit of sufficiency" instead of the poverty line and to provide a criterion for measuring the limit of sufficiency in Islamic economics. By basing the theory of economic justice on "entitlement" it demands that this type of research focus on explaining this idea in Islamic economics as accurately as possible. Economic justice in Islamic teachings requires the fulfillment of at least four entitlements, namely sufficiency limit, balance, contribution of the factors of production, and moderating-conventional rights. In this paper, by the descriptive-analytical method and using mathematical methods, we will explain the subordinate limit of the sufficiency and provide solutions for its estimation, while comparing it with the poverty line in the conventional economy. The result of this paper is that the poverty line and the bottom line of the sufficiency are two completely separate criteria, and policy-making based on the bottom line of sufficiency rather than the poverty line makes greater prosperity for society.