پديد آورندگان :
دشت گرد، سارا دانشگاه آزاد اسلامي واحد بين‌المللي كيش - دانشكده مهندسى معمارى و شهرسازى - گروه معماري، كيش، ايران , بذرافكن، كاوه دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مركزي - دانشكده مهندسى معمارى و شهرسازى - گروه معماري، تهران، ايران , جهانبخش، حيدر دانشگاه پيام نور تهران - دانشكده مهندسى معمارى و شهرسازى - گروه معماري، تهران، ايران
كليدواژه :
آموزش , روح زمان , مدلهاي آموزشي , محتواي برنامه درسي , مفهوم به روز رساني
چكيده فارسي :
پيشينه و اهداف: يكي از عوامل محوري در تدريس، آموزش و يادگيري معماري، محتوا و برنامه آموزشي آنهاست. به نظر ميرسد آموزش معماري ايران در عدم تطابق با نيازهاي جامعه و مسائل جاري آن، فراموشي ارزشهاي فرهنگ ايراني و فقدان پژوهش هاي بنيادين و كاربردي روبروست و منجر به رونق گرايش به شيوه ي زندگي، هنجارها و فرهنگ غرب شده است. يكي از علت هاي اساس اين تمايل، پيوستگي آموزش رسمي و امروزي به شيوه ي آموزشي مدارس فرانسوي (مدرسه هنرهاي زيباي پاريس و اكادمي سلطنتي هنرها) ، آلماني (آموزش پلي تكنيك، آموزش مهندسي و مدارس مهارتي)، انگليسي (آموزش حرفهاي و تجربي) و آمريكايي (آموزش تلفيقي) بوده است. شكلگيري و رشد اوليهي مدارس معماري ايران برآمده از وارادات مستقيم شيوه هاي آموزشي فرنگي به ايران بود. پس از انقلاب اسلامي نيز اگرچه تلاشهايي براي يافتن الگويي بومي صورت گرفت ولي نتوانست گسترش يابد. در دهه هاي اخير هم تنوع و پيشرفتهاي چشمگير آموزشي در مدارس امريكايي- انگليسي و اروپايي آموزش معماري در مدارس ايراني را مقهور خود كرده است. اگرچه پژوهشهاي مختلفي در حوزهي آموزش معماري در ايران انجام شده است اما كمتر به حوزهي روح زمان پرداخته اند.
هدف از پژوهش حاضر همگامي با درون زايي از جامعه و بستر اجتماعي، رهيافت هاي جهاني و نيازهاي جامعه، بازيابي و برساختن الگوهاي كارآمد نظري و عملي است كه براي شرايط و بستر ايران مناسب باشد. بررسي موضوع با تأكيد بر تأثيرپذيري روند آموزش معماري از روح زمانه كه از حوزه ي ادبيات و فلسفهي هگلي به معماري وارد شده است، به تبيين مؤلفه‌هاي سه گانه ي آن شامل (يك) ديالكتيك، (دو) تفكر انتقادي و (سه) به روز رساني ميپردازد، سپس ارزيابي برنامهاي آموزشي نسبت به اين مولفه هاي صورت گرفته است.
روش‌ها: پژوهش حاضر مقطعي و از نوع كاربردي است. روش تحقيق، براساس راهبرد كيفي و تحليل محتواي آشكار پيامهاي موجود درسرفصلها، با رويكرد استدلال منطقي به تحليل محتواي برنامه درسي نه دانشگاه برتر دنيا كه منتخب ارزيابي هاي معتبر با محوريت مفهوم روح زمان ميپردازد. عامل جغرافيايي و سهم پراكندگي آن در هر قاره يكي از ملاك انتخاب نمونه ها بوده است. تحليل هاي آمار توصيفي زمينه ي رسيدن به يافته هاي پژوهش و نتيجه گيري هاي آن است.
يافته‌ها: اين پژوهش نشان داده است كه دانشگاه دلفت در دو حوزه دروس تاريخ و نظريه با سي و پنج درصد و در حوزه فنآوري تقريبا با سي و دو درصد، بيشترين آمار اين بخش و دانشگاه ماساچوست تقريبا با پنجاه و دو درصد سهم بخش طراحي، پيشتاز است و در حوزه دروس بينارشتهاي دانشگاههاي كاليفرنيا با حدود سي و پنج درصد از دروس در اين زمينه از سايرين متمايزند و جالب اينكه برنامه درسي ايران سهم معنادار در رقابت ميان دانشگاه هاي جهان را بدست نياورده است.
نتيجه‌گيري: اين پژوهش نشان ميدهد روح زمان فراروندگي مسائل روز، تاريخ و فرهنگ است كه از درون جامعه برگرفته ميشود؛ اگرچه مدلهاي آموزشي متنوعي هست و بسياري از اين مدلها كاربردهاي اختصاصي و مناسب خود را دارند؛ ولي تغييرپذيري، آزادي طراحي و انتخاب برنامهي آموزشي و انعطافپذيري آن، تفكر انتقادي و بازتعريف مسأله در روند آموزشي و شبيهسازي وضعيتهاي زمينهاي، محلي و بومي نقشي محوري در روح زمان در آموزش معماري دارد.
چكيده لاتين :
learning architecture. It seems that the mismatch with the needs and current problems of society, forgetting the values of Iranian culture and the lack of basic and applied research, has led architectural education in Iran to a developing trend towards the West lifestyles, norms and Culture. One of the main intention to western education model in architecture is that the modern learning and formal education of architecture in Iran born by the importing of French model (Ecole des Beaux-Arts in Paris and French Royal Academy), German model (Poly technical education, engineering learning and training Schools), English model (practical and experimental learning) and American model (combinational learning). Architectural education in Iran starting by applying French model; and after Islamic Republic revolution in 1979, if some schools and agents attempt to defining local model (Iranian and Islamic pattern) in architectural education but their models cannot developed through different architectural schools. In the last decades development of Anglo- American architectural education models impress all parties in it. Even though there are many researches concentrate on architectural education in contemporary Iran, but almost none of them focus on Zeitgeist.
Interdisciplinary and its synchronicity with global approaches and the needs of society and social context, to recover and making efficient models are the aim of this study in both, which is suitable for Iran’s situation and Context. This study emphasizes the impact of the architectural education process in relation to the zeitgeist- which is derived from Hegelian literature and philosophy- and explaining its triple components which is dialectic, critical thinking, and updating in education. Finally, the educational programs evaluation has been done by testing these components.
Materials and Methods: The present study is a cross-sectional and applied research. The research methodology was based on qualitative method and content analysis. In research process, the contents of the curriculum of the nine top universities -which is selected in valid ranking and geographical and continental distribution- in the world were analyzed by focusing on Zeitgeist’s concept. Statistical descriptive analysis is the approach to findings and its conclusion.
Findings: This study showed that Delft University in two fields of history and theory courses with thirty five percent and in the field of technology with approximately thirty two percent, and the Massachusetts University with approximately fifty two percent share in the design department are leading. In interdisciplinary courses, California universities are distinguished from others by about thirty five of the courses. Interestingly, Iran's curriculum has not achieved a significant share in the competition among the world's universities.
Conclusion: This research showed that current problems, historical and cultural transcendence is equal to Zeitgeist, which is derived from our society. Although there are a variety of educational models and applied in specific and appropriate educating cases, in all of them some features have a key role to approach the Zeitgeist including changeability, program and design electivity, flexibility in learning curriculum, critical thinking, problem redefining in teaching approaches, and situations simulation.
