پديد آورندگان :
حبيبي آذر، افسانه دانشگاه آزاد اسلامي - دانشكده علوم انساني - گروه علوم تربيتي ، تبريز، ايران , كيهان، جواد دانشگاه آزاد اسلامي - دانشكده علوم انساني - گروه علوم تربيتي، اروميه، ايران , طالبي، بهنام دانشگاه آزاد اسلامي واحد تبريز - دانشكده علوم انساني - گروه مديريت آموزشي، تبريز، ايران
كليدواژه :
شايستگي , فناوري اطلاعات و ارتباطات , معلمان , ضمن خدمت , آموزش
چكيده فارسي :
پيشينه و اهداف: پژوهشهاي انجام شده در موضوع كاربست فناوري اطلاعات و ارتباطات در فعاليتهاي كلاس درس، نشان داده است كه تلاشهاي صورت گرفته و هزينه هاي كلان مصرف شده در راستاي توانمندسازي مهارت‌هاي رايانهاي معلمان، نتوانسته است تحولات مورد نظر را در نقش و فعاليت معلمان در مدارس ايجاد كند. از اينرو، هدف پژوهش حاضر مطالعه ي پديدارشناسانه فرآيند كسب شايستگي فناورانه معلمان ايران با هدف ارائه يك مدل بومي است.
روش‌ها: اين پژوهش كيفي از نوع پديدارشناسي است؛ چراكه براي دستيابي به اهداف تحقيق از تجارب زيسته معلمان در دستيابي به شايستگي فناورانه در كلاس درس استفاده شده است. جامعه آماري اين پژوهش كيفي، تمام معلمان آموزش‌وپرورش شهرستان اروميه است؛ با روش نمونه گيري غير احتمالي هدفمند و ملاحظه كردن ويژگيهاي مورد نظر در انتخاب نمونه، و قاعده اشباع نظري، با 22 نفر از معلمان (13 زن و 9 مرد) مصاحبه شد. مشاركت‌كنندگان در مدارس دولتي، هيئت‌امنايي، هوشمند، غيرانتفاعي و روستايي (17 مدرسه مختلف) مشغول بودند. ابزار گردآوري داده ها مصاحبه بود. دو تكنيك ضبط صدا و يادداشت‌برداري (با تأكيد بر ضبط صدا) براي روش گردآوري داده ها استفاده گرديد و طرح انجام مصاحبه، مصاحبه نيمه ساختاريافته است. براي تجزيه‌وتحليل داده ها از رويكرد چهار مرحلهاي گيورگي (1970) در كدگذاري مصاحبه ها استفاده گرديد. انجام فرآيند كدگذاري در نرم افزار MAXQDA10 انجام گرفت.
يافته‌ها: يافته هاي تحليل كيفي حاكي از آن بود كه فرآيند كسب شايستگي معلمان را ميتوان در پنج مؤلفه يا گام دستهبندي نمود كه شامل مؤلفه‌هاي 1) ايجاد انگيزه/رغبت/علاقه در معلمان شامل زيرمولفه هاي: «تغيير در دريافتي معلمان»، «تاثيرگذاري روي جايگاه معلمان»، «ايجاد احساس نياز»، «دسته بندي معلمان بر اساس دانش پيشين»، «توجه به زمان بندي برگزاري دوره ها»، «تغيير نوع نگاه به شغل معلمي»، و «انتخاب استاد مناسب»؛ 2) برنامه ريزي، شامل زير مولفه هاي «سطح بندي معلمان (نيازسنجي)»، «تعيين برنامه درسي (سرفصلهاي آموزشي)»، «تعيين استاد مناسب»، «تعيين مكان مناسب» و «تعيين زمان مناسبم؛ 3) «شروع فرآيند يادگيري» شامل زير مولفه هاي «آموزش سخت افزارها»، «آموزش نرم افزارها»، «آموزش مساله گشايانه»، «آموزش سواد اطلاعاتي»، «تسهيل دسترسي به منابع آموزشي» و «حمايت و پشتيباني»؛ 4) پيادهسازي فرايند يادگيري شامل زير مولفه هاي «دوره هاي آماده سازي بدو خدمت»، «دوره‌هاي آموزشي ضمن خدمت»، «دوره هاي تخصصي مدارس» و «دوره هاي آموزشي بيرون از مدارس»؛ و 5) «نهادينه ساختن شايستگي فناوري» شامل زير مولفه هاي «آموزش مسئله گشايانه»، «نهادينه ساختن همكاري بين معلمان» و «نهادينه ساختن دوره هاي پيگيري آموزش ها و يادگيري» است.
نتيجه گيري: اين مدل با نگاه به نيازهاي معلمان، شرايط و ساختار اداري آموزش‌وپرورش، امكانات مدارس، وضعيت برگزاري دوره ها، همكاري بين معلمان و غيره ارائه شده است. در اين مدل سعي شده است تمام عوامل تأثيرگذار در فرآيند كسب شايستگي فناوري معلم مطمح نظر قرار گرفته و هر كدام از آن‌ها بر اساس محتواي مصاحبه ها در گام مربوطه ملاحظه شود. اين مؤلفه‌ها يا گامها هر چند ساختاري سلسله مراتبطي و مرحله به مرحله اي ميتوانند داشته باشند ولي در بسياري از مواقع قابليت بازگشت و شروع از مرحله قبلي نيز ميتوانند دارا باشند. اميد است اين مدل كه مبتني بر واقعيت زيسته موجود معلمان در ايران بنا نهاده شده استِ، گامي در راستاي توسعه الگويي مناسب براي سازمان آموزش‌وپرورش و ديگر سازمانها در زمينه كسب شايستگي فناوري كاركنان باشد.
چكيده لاتين :
Background and Objectives: Research findings about the application of information and communication technologies in classroom has shown that despite the efforts had been done and the large amount of costs spent for empowering teachers' computer skills, but these activities have not been able to create desired changes in the role and activity of teachers in schools. Therefore, the purpose of the present study was to study the phenomenological process of Iranian teachers' ICT competence in order to present a native model.
Methods: This was a qualitative phenomenological research, because the lived experiences of teachers in achieving technological competence in the classroom have been used to explore the objectives of the study. The statistical population of this qualitative study were all teachers in Urmia city. 22 teachers (13 females and 9 males) were selected by non-probability purposeful sampling method with considering the desired characteristics and theoretical saturation based-rule. Participants who engaged in 17 different schools including public, board of trustees, smart, nonprofit, and rural schools, were selected. The data collection tool was semi-structured interview. Voice recording and note-taking (with emphasis on voice recording), as Two techniques for gathering data, were used. George's (1970) four-step coding approach were used to analyze the data. The coding process was performed in MAXQDA10 software.
Findings:The findings of the qualitative analysis indicated that the process of teachers ICT-competence can be organized into five components, including; 1) motivation/ tendency/ interest in teachers including the following sub-components: “Changing in teacher’s salary”, “Changing teachers’ position”, “Create need”, “Classification of teachers based on the prior knowledge”, “Pay attention to the timing of the courses” , “Changing the look to the teaching profession” and “Choosing the right professor”; 2) planning, including the following sub-components: “Teachers Rating (Needs Assessment)” , “Determining curriculum (educational topics)”, “Choosing the right professor”, “Locate the right place” and “Determine the right time”; 3) beginning of the learning process including the following components: “Hardware training”, “Software training”, “Problem-solving training”, “Information literacy training”, “Facilitate access to educational resources” and “Support”; 4) implementation of the learning process including the following sub-components: “In-service preparation courses”, “In-service training courses”, “Specialized school courses”, and “Out-of-school courses” and 5) " institutionalization of technology competence " including the following sub-components: “Problem-solving training’, “Formalize collaboration between teachers” and ‘Formalize follow-up courses for teaching and learning”.
Conclusion: This model is presented by looking at the needs of teachers, the conditions and Organizational structure of education, the facilities of schools, the status of courses, the cooperation between teachers, and so on. In this model, all the influential factors in the process of acquiring information and technology competence by teachers have been included and based on the content of the interviews, each of them has been considered in the relevant step. Although it could be organized these components or steps in hierarchical or step-by-step structure, but in many places it is possible to go back and start from the previous step. It is hoped that this model will be a step towards developing an appropriate model in the field of staff technology competence for the Education Organization and other organizations.
