مطالعۀ تطبيقي شهادت غيرحضوري در آئين دادرسي كيفري ايران و دادگاه بين‌المللي كيفري با تأكيد بر پروندۀ ويليام روتو

A Comparative Study of Unconscientious Testimony in Iran's Criminal Procedure and the International Criminal Court, with an Emphasis on William Ruto's Case

شهادت غيرحضوري عنواني كلي و شامل روش‌هايي است كه دادگاه به شهادتي كه در خارج از دادگاه ضبط شده است به‌عنوان دليل اثبات جرم اعتبار مي‌دهد. حقوق كيفري ايران به مشروعيت برخي از مصاديق شهادت غيرحضوري تصريح كرده است. در پروندۀ «ويليام روتو» (William Ruto)، معاون رئيس‌جمهوري كنيا، در پيوند با خشونت‌هايي كه پس از انتخابات سال 2007م در اين كشور رخ داد، دادستان شهودي را به‌عنوان دليل معرفي كرد كه حاضر به اداي شهادت در دادگاه نشدند. تلاش‌هاي زياد دادستان در اين مورد نتيجه نداد و درنهايت دادگاه رأي خود را مبني بر عدم پذيرش شهادتِ ازقبل ضبط‌شده صادر كرد. با اينكه در رويۀ قضايي و اسناد بين‌المللي برخي از مصاديق شهادت غيرحضوري به‌صراحت مورد پذيرش قرار گرفته است، اما اعتبار حقوقي آن به‌عنوان دليل همچنان مورد ترديد قرار دارد. از جانب ديگر در راستاي حمايت از حقوق متهم مواردي در قوانين كيفري ايران و اسناد بين‌المللي و اساسنامۀ ديوان ديده مي‌شود كه در تناقض با پذيرش شهادت غيرحضوري است. برخي اما روش‌هايي را به‌عنوان بديل روش شهادت غيرحضوري مطرح كرده‌اند، از قبيل روش اداي شهادت در حضور شخص و يا نهاد بي‌طرف و روش اعطاي نيابت قضايي. نگارندگان پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقيق تحليلي- توصيفي و با بهره‌گيري از شيوۀ كتابخانه‌اي شهادت غيرحضوري و مصاديق آن را در آئين دادرسي كيفري ايران و اسناد بين‌المللي و رويۀ قضايي بين‌المللي مورد بررسي قرار داده‌اند. همچنين تبيين شده است كه شهادت غيرحضوري چگونه و كدام حقوق متهم را نقض مي‌كند و براي اينكه بتوان هم از روش شهادت غيرحضوري در جهت اثبات جرم استفاده كرد و هم حقوق متهم را رعايت نمود، چه راهكارهايي وجود دارد. كليدواژه‌ها

In all legal systems, testimony is one of the most important reasons to prove. Witness one of the key actors in the criminal justice system who plays an effective role in proving the crime. The importance and role of witnesses in criminal proceedings in the field of reason goes back to one of the most widely used arguments in the judicial system, the hearing of witness statements, so that witnesses are seen as part of the criminal justice system through their participation in the criminal process. Witnesses who bear the brunt of martyrdom, especially in severe and organized crime, are subject to physical,, and psychological threats. Accordingly, due to distance, job loss, administrative problems, etc., the witness may refuse to appear in court and testify. On the other hand, witness statements have a prominent role in the discovery of crime and the punishment of criminals and the provision of justice. The above considerations of domestic legal systems and international conventions seek to incorporate measures of witness protection and encourage them to participate in the process of judicial justice in criminal law. One of the measures that can provide intuitive security and sharing is the use of in-person testimony. Especially in international crimes, which are mainly witnesses to their own victims and on the other hand, the difficulty of the physical presence of the witness in court, due to the distance and the lack of material facilities. Whereas prior to the legal literature there has been no discussion of witness testimony and the majority of writers have analyzed the testimony of witnesses under the terms of witness testimony to the extent that they author an independent research paper in this field. Has not been affected. In this respect, the present research is a new topic that needs further discussion.