ترابري تجاري دريايي و امنيت زيست زير دريا؛ دوراهي نظام حقوقي داخلي و نظم حقوقي بين‌المللي

Maritime Trading Transport and the Security of Marine Life: The Dilemma of the Domestic Legal System and International legal order

ترابري تجاري دريايي حوزه‌اي براي بيشترين حجم جابه‌جايي بار در جهان است و براي رونق زندگي بشر در همۀ جنبه‌هاي آن نقش حياتي دارد. از سوي ديگر زيست زير دريا پيوستگي با امنيت دوسوم سپهر جهان يعني محيط درياها دارد كه با ترابري دريايي تهديد مي‌شود. پرسش اصلي اين نوشتار برخاسته از همين دوگانگي است؛ نظام حقوقي در ميانۀ يك برنامه براي حمايت از ترابري تجاري دريايي و يك فرايند به نام تداوم امنيت حيات زير دريا كدام را بايد پاس بدارد؟ ترابري تجاري دريايي به‌عنوان يك برنامۀ باپيشينه و طراحي‌شده از سوي انسان براي جابه‌جايي بار بر عناصر موضوع (كالا)، ابزار (كشتي)، بستر (دريا) و عامل (متصدي ترابري) استوار است كه هريك نظام حقوقي جداگانه‌اي دارد. ولي تركيب اين عناصر به تهديدي بر ضد يك فرايند يعني شكل‌گيري طبيعي زيست زير دريا و تداوم آن انجاميده است. نظام حقوقي مطلوب در قبال برنامه، ضابطه‌گرا است و در خصوص فرايند، حمايت‌گرا. از اين رو، در نوشتۀ حاضر كه با استفاده از منابع كتابخانه‌اي و اينترنتي به روش تحليلي- توصيفي بررسي ‌شده است، نگارندۀ مقاله مي‌كوشد تا با رويكرد تطبيقي ميان نظام حقوقي ايران و نظام حقوقي امريكا و نيز نظم حقوقي بين‌المللي نشان دهد كه چگونه نظام حقوقي دربارۀ ترابري تجاري دريايي رويكردي سودانگارانه اتخاذ كرده و در برابر تهديدهاي ضد زيست زير دريا كه آلودگي‌ها برجسته‌ترين شكل آن است، نظام حقوقي افتراقي براي حمايت ندارد. نتيجۀ اين مقاله نيز تدارك يك نظام حقوقي حمايت‌محور با چهار نوع ضمانت اجراي پيشگيرانه، تأميني، كيفري و جبراني است تا بتوان توازني ميان برنامۀ ترابري دريايي و فرايند زيست زير دريا برقرار كرد. كليدواژه‌ها

Maritime trading transport is the area with the highest volume of cargo handling in the world and it plays a vital role in all aspects of the prosperity of human life. On the other hand, the marine life is associated with the security of two-thirds of the sphere of the world, the environment of seas, which is threatened by the maritime transport. The main question of this paper arises from this duality: the legal system must protect a program which supports maritime trading transport or a process which is called continuing the security of marine life? Maritime trading transport as a program with a background and designed by humans is based on the elements of subject (commodity), tools (ship), bed (sea) and agent (carrier) to move cargo and each has a separate legal system. But the combination of these elements has led to a threat to a process, the natural formation of marine life and its continuation. The optimal legal system is based on criterion about the program and is supportive about the process. Therefore, the present article, which has been reviewed using library and internet references by description and analysis method, seeks through a comparative approach between the Iranian legal system and the legal system of U.S.A, as well as the international legal order to show how a legal system has adopted a lucrative approach toward maritime trading transport and has not differential or special legal system for protection in the face of anti-security threats of marine life, of which pollution is the most prominent. The result of this article is the provision of a supportive legal system with four types of enforcement guarantees: preventive, security, criminal and compensatory so that a balance between the program of maritime trading transport and the process of the marine life can be constituted; especially since geographical location of Iran requires the provision of such a system.