بررسي تأثير شاخص‌هاي پيوند از دور بر توليد خالص اوليه (NPP) در دامنه شمالي البرز

Investigating the Effects of Teleconnection Indices on Net Primary Production in the North of Iran’s Alborz Mountains

يكي از موضوعات اصلي تحقيقات علمي در زمينه اثر تغيير اقليم جهاني، بررسي تغييرات چرخه كربن در مراتع است و توليد خالص اوليه (NPP) مؤلفه‌اي مهم در اين چرخه از نظر ذخيره كربن و شاخصي كليدي براي ارزيابي كاركرد اكوسيستم است. در اين تحقيق رابطه توليد خالص اوليه با نوسانات اقيانوسي اتمسفري به¬صورت ماهانه و فصلي در فاصله سال‌هاي 2016-2000 در دامنه شمالي رشته كوه البرز مورد بررسي قرار گرفت. به اين منظور براي مدل¬سازي رابطه توليد ناخالص اوليه با شاخص‌هاي اقيانوسي اتمسفري، ميزان NPP با استفاده از محصولات سنجنده موديس استخراج شد. براي بررسي روابط هم¬زمان و غيرهم¬زمان در سري‌هاي مختلف زماني از رگرسيون چندمتغيره و براي بررسي روند تغييرات توليد خالص اوليه در فصل‌هاي مختلف در طول دوره آماري مورد مطالعه از آزمون من كندال استفاده شد. نتايج نشان داد كه ميانگين بيشترين ميزان توليد خالص اوليه در فصول بهار و تابستان به¬ترتيب به¬ميزان 2/06 و 1/30 و كمترين مقدار در فصول پاييز و زمستان به¬ترتيب برابر با 0/68 و 0/55 گرم كربن در متر مربع در روز بود. روند معني‌دار تغييرات NPP در فصول پاييز و زمستان مشاهده شد. به¬طور كلي نتايج نشان داد كه NPP تحت تأثير عوامل اقليمي به¬ويژه بارش بوده و شاخص‌هاي مربوط به انسو (النينو نوسان جنوبي) از عوامل مؤثر بر بارش و در نتيجه توليد خالص اوليه در منطقه شمال كشور است.

One of the main scientific topics on the effects of global climate change is to assess changes in the carbon cycle in rangelands. Net Primary Production (NPP) is an important component of this cycle, in terms of carbon storage, and a key indicator for assessing the ecosystem function. This research aimed to investigate the correlation between NPP and ocean-atmospheric oscillations, monthly and seasonally, from 2000 to 2016 in the north of Iran’s Alborz Mountains. Net Primary Production of terrestrial vegetation was extracted from MODIS data and used in a model along with oceanatmospheric oscillations. Multivariate regression analysis was used to investigate the simultaneous and lagged status in different timescales. Mann-Kendal test was used for trend analysis in different seasons over the studied period. Results showed that the highest NPP values were 2.06 and 1.30 g C m-2 d-1 in spring and summer and the lowest were 0.68 and 0.55 g C m-2 d-1 in autumn and winter, respectively. The trend of NPP variations was significantly different in autumn and winter. Overall, it was showed that NPP was affected by climatic variables, especially precipitation, and variables related to ENSO indicator are the main factors affecting precipitation, thereby affecting NPP in the north of Iran